Việt Currency
Tăng vốn, phát hành thêm cổ phiếu mới chỉ là kế hoạch chứ chưa thực hiện. Vậy để thị trường down có lợi gì?
Công ty tăng vốn qua hình thức phát hành thêm cổ phần có nghĩa là gì đối với người đầu tư? Anh biết không? Đó là đồng nghĩa với cổ phần (stocks) SẼ MẤT GIÁ. Khi một công ty phát hành thêm cổ phần, nó làm cho số cổ phần hiện tại đang nằm ngoài thị trường bị DILUTED. (tạm dịch là loãng đi). Này nhé....Hồi trước công ty chỉ có tổng cộng là 1 triệu cổ phần với giá thị trường là 100/cổ phần. Bây giờ họ tuyên bố SẼ phát hành thêm 300 ngàn cổ phần nữa thì anh nghĩ giá của cổ phần hiện tại trên thị trường sẽ lên hay xuống? Giá cổ phần được định đoạt qua luật CUNG CẦU (Demand & Supply). Bây giờ Cung nhiều hơn Cầu thì anh nghĩ giá sẽ ra sao? Còn câu hỏi thứ hai của anh là "họ chỉ mới có kế hoạch thôi, chứ chưa thực hiện" thì bao nhiêu cũng đủ rồi. Anh trade trên market anh phải hiểu cách xài tin tức. Người ta sợ TTCK và Thị trường tài chánh nói chung là vì khả năng phiên dịch tin tức của người chơi. Anh chỉ cần nghe bao nhiêu là đủ rồi. Nghe xong anh phải process cái news đó trong đầu anh thật nhanh. Anh chậm tay là có chú khác hớt liền. Đọc tin xong mà anh còn tà tà đợi chừng nào họ thật sự phát hành thêm cổ phiếu mới quyết định là anh đi sau người khác một bước rồi. Trong financial market, anh đi chậm một bước là anh chỉ có từ huề đến thua. Cái này anh sẽ thấy thật rỏ trong các thị trường mà sự mua bán xảy ra chớp nhoáng như TTCKHK.
Ở VN hiện nay đang là mùa đại hội cổ đông. Những người sở hữu cổ phiếu của 1 công ty sẽ được mời đến dự Đại hội cổ đông do Công ty tổ chức. Trong đại hội này , người ta sẽ thông qua Kết quả SXKD năm vừa rồi và Kế hoạch sản xuất kinh doanh năm tới + Kế hoạch tăng vốn, phát hành thêm cổ phiếu.
Cái này gọi là Investor Annual Meeting. Đây là một PR thui anh ui. Công ty nào mà không nói tốt về mình. Anh làm chủ một công ty nhé. Hằng năm anh gặp tôi, một người investor của hãng anh, anh sẽ nói gì với tôi? Chả lẽ anh than với tôi là công ty đang gặp khó khăn? Mà nếu có khó khăn thật thì anh cũng nói nhẹ nhàng lắm. Danh từ nhà nghề gọi là SUGAR COAT. Anh sẽ nói làm sao cho tôi bớt lo. Ngược lại, nếu công ty có lời hay có triển vọng chút thì anh sẽ thổi nó lên tới trên Trời.Mấy trò này cũ rồi Diễm ơi. Tại vì anh chưa quen với TTCK nên các anh còn no nức đi nghe Đại Hội Cổ Đông gì đó. Bên này, công ty gởi thơ về nhà năn nỉ, mà chả chú nào thèm đi. Chỉ đi khi nào công ty có chuyện buồn thì mới tà tà đến đó kiếm thằng CEO mà chửi. Nếu mọi việc êm suôi và stocks vẫn lên thì nằm nhà cho khoẻ. Bởi vậy nếu có đi thì khoan hãy tin hết những gì anh nghe. Market luôn luôn có những người hiểu về công ty đó hơn anh, và họ hành động bằng cách mua bán giá stocks của công ty. Những người này thị trường gọi là SMART MONEY. Cho nên chỉ cần nhìn giá stocks là biết smart $ ra vô trong đó như thế nào rồi.
Trong các bubble stock market trước đây như Japan & Taiwan cuối những năm 80 đầu 90, hay dotCom bubble cuối 90 đầu 2000, những người rationale thường lo sợ và rút ra sớm, trong khi những người mua dựa vào Greater Fool Theory make nhiều hơn rất nhiều (tuy nhiên vẫn phải rút ra đúng thời điểm, nếu không thì bursted cùng cái bubble mất ) Chẳng hạn như Taiwan, Taiwan Index rises từ 1000 lên đến 12000 trong vòng 3 năm (từ 87 - 89). Trong giai đoạn đó bị dropped 2 lần, mỗi lần mất khoảng 50% rồi leo lên tiếp. Vấn đề là không ai biết khi nào nó sẽ bursted (timing), rút ra sớm thì phí, nhìn những người ở lại giàu lên nhanh chóng (paper money) thì cuối cùng sốt ruột lại cũng nhảy vào lại. Các giai đoạn spectacular boom ở trong các ví dụ trên thường dài ít nhất vài năm, và speculators đẩy giá stocks lên rất cao (average P/E của Taiwan trước khi bursted là 100). Vậy nên nếu nhìn vào VN hiện giờ thì em nghĩ chưa thể đạt đến mức bubble như các nền kinh tế trên. Dựa vào potential growth về earnings của các công ty thì dù sắp tới thị trường có đi xuống mạnh mọi người cũng chỉ coi nó là correction của 1 bull market chứ không phải là bắt đầu của bear market. Vì vậy những ai buy & hold vẫn rất vững tâm (chưa biết sợ ). Vậy anh sẽ hành động như thế nào để có lợi nhất? Following trend or leave it? Nếu follow trend thì cũng có 1 vấn đề là anh không cut loss nhanh được, chính vì cái limit range +-5%/day nên khi mọi người bán hay mua thường hay đặt floor or ceiling để được khớp cho chắc (để thêm 1 ngày là mất thêm 5%). Thế nên đến khi anh "chạy" được thì có khi đã lost đến 20% rồi vì illiquidity.
Cái khó của đầu tư không phải là nhảy vô hay nhảy ra, mà là THỜI ĐIỂM (timing) của nó. Các câu hỏi của anh phía trên chung quy là timing. Đúng là có một số người thấy trước sự kiện sẽ xảy ra nên đã nhảy ra khỏi thị trường, và để rồi cuối cùng cũng phải nhảy trở lại và chết chung khi market xoay chiều. Cái khó ở đây là thị trường là một mind game. Thắng thua phần lớn là do chính cái lối suy nghĩ của anh mà ra, chứ không phải vì thị trường. Thị trường có 3 hướng đi chính. 2/3 hướng đó sẽ làm anh từ huề đến thắng. Nhưng tại sao người ta thua nhiều hơn thắng? Có phải là tại mình không? Bây giờ là một bull market trong TTCKVN. Lúc nào nó chấm dứt thì không ai biết được, nhưng sẽ có một lúc nó sẽ chấm dứt. Số người đầu tư vào market này hôm nay bao nhiêu người thật sự make $? Nếu có thì chỉ có những người vô trước. Chứ còn mới vô thì từ thua đến huề mà thôi. Đó là cái Risk của một market đã đi quá đà. Market này bắt đầu lúc nào thì tôi không biết, nhưng nếu anh tạm xài cái mốc thời gian khoảng tháng 8/06 vì lúc đó tôi mở website này và cũng được giới thiệu về TTCKVN. Từ đó đến nay thị trường đã lên bao nhiêu điểm? Bao nhiêu stocks từ đó đến giờ đã trở thành blue chips. Và quan trọng hơn là bao nhiêu người trong các anh đã mua lúc đó và GIỮ CHO ĐẾN HÔM NAY? Con số đó hẳn rất ít. Và bao nhiêu người trong các anh hôm nay mới bước vào Thị Trường sau Tết? Điều thứ nhì nữa là thế này, và nó cũng liên quan đến vấn đề tâm lý. Anh nói TTCKTW lên từ 1000 đến 12000 trong vòng 3 năm. Và trong khoảng thời gian đó nó có correct 50% hai lần. Thí dụ cho TTCKVN sẽ như vậy đi. Câu hỏi là bao nhiêu người có thể chịu nổi cơn sóng gió đó? Mấy ai mua được lúc nó 1000 và bán lúc 12000, hay mấy ai có đủ can đảm ngồi luôn trong hai kỳ correction này? Cảm tình của con người là điều không ai đo được. Rất nhiều người cứng miệng khi market lên. Nhưng khi market chỉ xoay chiều chút là lính quýnh lên liền. VNI đã correct bao nhiêu kể từ điểm cao nhất? 20-25% chưa? Bao nhiêu người đầu tư VN đã thấy xây xẩm mặt mày rồi? Đó là anh nói trường hợp của một correction. Nhưng nếu đây không phải là một correction thì sao? Nasdaq 2000 của 7 năm về trước cũng có một dấu hiệu y như VN hiện thời. Bà bưng phở trong tiệm phở cũng chơi stocks. Ông lái Taxi cũng là một "mutual fund manager." Daytraders là danh từ hot nhứt thời bấy giờ. Giai đoạn đầu của market rớt, ai cũng đinh ninh là a correction, và thiên hạ nhảy vào "buy the dip" như điên. Để rồi phải bỏ chạy sau đó. Một stock (JDSU) từ 3 đồng vào 98 lên đến gần 1000 vào 2000, để rồi cuối cùng rớt xuống lại còn 50 cents. Đó là một trường hợp extreme. VNI thì chắc chắn không như thế. Nhưng chỉ cần 50% thôi. Và đó cũng là một correction, anh nghĩ bao nhiêu người sẽ tự tử? Điểm cao nhất của VNI là khoảng 1200. 50% hair cut là 600. Đó là index. Stocks còn bạo hơn nhiều. Cho nên câu hỏi là bao nhiêu thì anh cảm thấy đủ. Đem cái đo so với cái nguy cơ của một thị trường rớt mạnh để tìm câu trả lời cho chính mình. Tại vì câu hỏi của anh quả tình không có câu trả lời. Nó dựa vào niềm tin của anh vào TTCKVN, và kinh tế VN. Kinh tế và thị trường không phải lúc nào cũng đi chung với nhau.
Anh VC cho Q hoỉ, nếu nhìn lại năm 2006, 2/8 là đáy, nhưng trong suốt xu hướng giảm giá Momentum giao động thấp nhất là -100. Còn VNI hiện tại, dù chưa giảm nhiều như vậy, nhưng Momentum đã <-100 và đang từ dưới đi lên, điều đó trong PTKT có phản ánh điều gì không?
Momentum nó khác với giá. Nó là sự thay đổi của giá QUA thời gian. Trong một khoảng thời gian nhất định nào đó nếu giá thay đổi nhiều thì momentum sẽ đi xuống và ngược lại. Tôi không xài momentum vì trong giai đoạn này tôi chỉ nhìn trend qua các điểm reactionary points để xác định hướng đi của nó. Khi trend được xác định rồi thì tôi mới xài momentum để dò la sức mạnh của nó. Như cái chart của tôi phía trên, nếu giá đi lên khỏi 1155 hay đi xuống điểm thấp nhất của VNI hôm tuần trước thì lúc đó mới lấy momentum ra đo. Vì lúc đó nó sẽ nói cho tôi biết cái break out (trên 1155) và cái break down có thật sự mạnh hay không? Còn bây giờ chỉ số này chỉ trade trong vòng hai cực đó nên momentum, theo thiển ý của tôi, không nói lên được cái gì. Lúc này thì xài stochastics tốt hơn.
Em hỏi thêm bác điều này, nếu "Nước lên thì thuyền lên, nước xuống thuyền xuống" thì phải chăng tụi em chỉ chăm chăm coi cái chú VNI là chính, các VNstock bên trong cho dù có hướng đi tốt thì vẫn phụ thuộc vào cái chú VNI này. Việc chọn mã nào để trade chỉ mang tính tương đối thôi sao? Chỉ cần VNI lên là ok hết?
Khi người ta thành lập ra các chỉ số index, người ta muốn nó có một cái nhìn tương đối đại diện cho thị trường. Thành ra, các công ty trong chỉ số index thường là các công ty lớn của kỷ nghệ mình. Tôi không biết chỉ số VNI có những công ty nào trong đó. Tuy nhiên, ở tại thị trường Mỹ thì các công ty nằm trong chỉ số Dow và Nasdaq Composite đều là các đại công ty dẫn đầu kỷ nghệ của mình. Dựa theo nguyên lý này người ta dùng index để đo nhịp tim của thị trường. Theo cá nhân của tôi khi tôi đầu tư vào stock thì gần 70% là tôi nghiên về sự phân tích các index và sub-index trước, rồi mới đi dần xuống các công ty. Nó cũng giống như là trước khi đầu tư anh phải phân tích kinh tế. Khi hiểu rỏ kinh tế thì anh sẽ có khái niệm rằng tuy kinh tế đang phát triển, nhưng KỶ NGHỆ nào của kinh tế phát triển mạnh nhất trong chu kỳ phát triển này của kinh tế. Trong kỷ nghệ đó, công ty nào lớn nhất. Thường thường một công ty lớn nhất trong một kỷ nghệ mạnh nhất của một nền kinh tế đang phát triển sẽ là công ty đầu tiên đi lên và lên mạnh. Các xài index cũng giống như thế. Nhìn nó để có khái niệm về sức mạnh của thị trường. Từ sức mạnh đó, anh mới đi dần xuống các công ty lớn để tìm ra ngành nghề nào đang phát triển. Cách thức mà tôi vừa diễn tả, các kinh tế gia gọi đó là TOP DOWN approach. Nó xuất phát từ sự phân tích của kinh tế, đi dần xuống kỷ nghệ, xuống đến các đại công ty của kỷ nghệ đó. Đem nguyên lý đo qua TTCK thì anh bắt đầu bới chỉ số market index, đi dần xuống các sub-index (nếu có), và xuống đến các đại công ty.
Thế ở Mỹ thì sao hả bác, có phải mỗi khi trade thì cứ phải coi cả Dow và Nasdaq trước? Như vậy thì có nghĩa là các chỉ số TA đối với penny stock sẽ bị méo mó bởi chỉ các số TA của BCS? Thế còn ở những nơi có vài chỉ số chung thì thế nào hả bác, ở VN em có cảm giác cho dù HaSTC đang rất tốt nhưng vẫn bị down bởi HoSTC.
Ở Mỹ cũng vậy thôi. Ai cũng bắt đầu bằng market index. Chỉ số Dow là một chỉ số nổi tiếng nhất, nhưng không phải là một chỉ số tốt nhất khi anh phân tích thị trường. Ở Mỹ người ta xài chỉ số S&P 500 là cây thước chính để đo nhịp tim của thị trường chứng khoán --------------------
Limit có nghĩa là bạn đưa giá ra rỏ ràng. Buy Limit = mua ở một giá bạn chỉ định HOẶC thấp hơn mà thôi. Sell Limit = Bán ở một giá bạn chỉ định HOẶC cao hơn mà thôi. Stop là một loại order mà bạn xài khi bạn chỉ muốn thua lổ ở một mức nào thôi. Buy stop = Sau khi bạn short một đồng tiền nào đó, bạn chỉ chấp nhận thua ở một mức nào đó. Thí dụ, bạn short đồng Pound @ 1.9864 và bạn chỉ muốn thua 36 pips. Bạn đặt một Buy stop order ở 1.9900 để khi nó lên đến đó thì bạn sẽ đi ra. Như thế bạn chỉ có thua 36 pips. Nếu bạn trade mini account thì bạn sẽ thua 36 dollars. Nếu bạn trader regular account thì bạn sẽ thua 360 dollars cho mỗi lot. Sell stop thì ngược lại. Bạn go long đồng Pound @ 1.9864 và bạn chỉ muốn thua 14 pips thì bạn đặt cái sell stop @ 1.9500 thì khi giá rớt xuống đến đó thì bạn sẽ ra. Đơn giản thế thôi. Trailing Stop....khi bạn đang ăn, nhưng bạn không muốn thua khi giá rớt trở lại thì bạn đặt sell stop dưới giá. Và khi giá tiếp tục đi lên thì bạn tiếp tục dời giá lên theo. Tùy theo bạn muốn đặt bao xa ở giá hiện tại, giá lên thì bạn cứ đi theo. Nếu là a short postion thì khi giá rớt, bạn cứ dời giá xuống theo. Stop loss là danh từ chung để nói lên sự kiện bạn muốn giảm mức thua thiệt của mình ở một độ nào. Buy stop & Sell stop nói lên cái directional position mà bạn muốn cut loss.
Cho nên các forex brokerage biết được tâm lý này thành ra họ cố gắng kêu gào người ta bỏ tiền vào để trade với số tiền hầu như không thực tế. Cố ý là làm sao cho các anh mê để rồi các anh bỏ tiền nhiều vào thêm. Chứ 500 dollars mà đánh đấm cái gì trên một thị trường mà minimum size lot của nó là 10000 dollar hay là 100000? Các công ty brokerage cũng biết là dân đầu tư thật ra đâu có chú nào nghèo lắm đâu. Nhưng mà currency là một thị trường quá mới lạ. Kêu người ta bỏ vào stocks vài trăm ngàn hay vài triệu thì họ bỏ liền, nếu có. Đó là vi thị trường này quá nổi tiếng và người ta đã hiểu nó rồi. Kêu người ta bỏ vài trăm ngàn vào currency thì cho kẹo giờ cũng chả ai dám bỏ vì họ chưa biết, và chưa hiểu. Cho nên các chú brokers bày vẽ ra đủ loại accounts để câu khách. Anh nghĩ kỷ thử lại đi sẽ thấy cái lố bịch của vấn đề. Có nhiều công ty quảng cáo là anh chỉ cần bỏ 100 thôi là mở được account để trade với họ. Với 100 đồng họ sẽ cho anh trade mini account. Đó là leverage 100:1. Anh nghĩ anh sống bao lâu trong thị trường này với số tiền đó? Tôi nghĩ nếu lời quảng cáo đó là: Quí vị hãy CÚNG cho chúng tôi 100 dollar bằng cách mở account với chúng tôi đi. Nếu họ nói như thế thì tôi bảo đảm với anh là không ai mở cả. Nhưng họ nói mở accoung w/ 100 thì nhiều người mở lắm. Tôi có thể bảo đảm với anh rằng 99.9% của số người mở thử với 100 dollar không ai còn nguyên vẹn sau 1 tuần trade "thử." Đó là tôi nói rất thật tình cho các anh biết. Cá nhân tôi đang xin làm một IB cho một forex brokerage vì tôi có mộng mở một forex brokerage sau này. Nhưng tôi không giống như người khác. Tôi thà nói thật cho các anh biết bề trái của cuộc chơi máu lữa này còn hơn để các anh thua tiền sau này. Nếu anh ở VN thì tôi thật tình không biết để nói. Nhưng nếu anh ở Mỹ thì tôi nói thật. Muốn bước vào currency market và muốn sống còn, anh phải có ít nhất là 20000 dollars. Bằng không thì đừng bước vào. Market mà move ngược chiều vài lần là kể như anh mẽ đi phân nữa số vốn rồi. Và nếu anh có vào thì chơi thẳng regular account (100K lot). Đừng có tốn thời gian chơi mini account cho mệt. Đó chỉ là thực tập mà thôi.
Dưới đây là một real time trading của tôi. Chart này là 5 phút time frame nhé. Trong đây là khoảng 1 tiếng đồng hồ (50 phút thôi). Market vừa move nhẹ một cái đó. Nếu anh short đồng EUR thì trong thời gian gần 1 tiếng qua anh ăn chừng 237.75 dollars cho mỗi lot, hay là 25 pips/lot. Tiền margin của mỗi lot là 1200 dollars. Có nghĩa là trong vòng khoảng 1 tiếng. Anh thắng thua gần 20% của số vốn. Và hôm nay là một ngày khá buồn ngủ trên thị trường đó. Gặp ngày the FED ra thì trong vòng vài chục giây thôi, nó whipsaw anh chừng 50 pips, hay khoảng 4-500 dollars cho mỗi lot. Anh chơi 10 lots thì 4, 5 ngàn dollar ra vô ít hơn một tiếng đồng hồ rất dể. Chính xác hơn là vào một ngày sóng gió của thị trường tiền lời lổ của anh có thể lên xuống từ 50%-100% trong vòng từ vài chục giây cho đến vài chục phút là chuyện thường? Ở TTCKVN hay bất cứ các thị trường chứng khoán nào khác trên thế giới, có thị trường nào "hào hùng" như thế không? This is a Man's game....
Split = chia ra. Stock split có nghĩa là stock được chia ra. Khi mà một stock lên quá cao trong khoảng thời gian nào đó thì công ty có thể chia stock ra thành nhiều đơn vị khác nhau. Thí dụ từ 1 cổ phần ra 2 cổ phần. Thông thường là thế. Tuy nhiên có thể chia ra nhiều chỉ số khác nhau. Nhiều khi một chia ra ba. (1:3). Khi cổ phần được chia thì giá của nó sẽ giảm xuống tùy theo đơn vị. Nếu là 1 chia thành 2 thì giá sau khi chia sẽ còn phân nữa. Giá tuy thấp, nhưng tổng số cổ phần hiện tại sẽ tăng gấp đôi
IB = Introducing Broker. Cái này cũng giống như agent vậy thôi. Không có gì vinh quang hết. Nhưng tôi chưa đủ điều kiện để mở một full brokerage giống như các người khác nên đành phải nhờ một công ty khác vào buổi đầu. Tuy nhiên, tôi muốn làm thử để coi lực cung cầu của thị trường này đến đâu ở VN. Tôi vẫn nghĩ Currency Market có rất nhiều tương lai tại VN sau này. Có thể có còn nhiều hơn stocks khi hoàn cảnh cho phép. Tại VN hiện giờ có một mutual fund của một người Anh lập ra, tên là Dragon fund gì đó. Fund đó có khoảng từ 300 đến 500 triệu Mỹ kim. Năm 93, fund đó được thành lập. Bây giờ nó là mutual fund lớn nhất tại VN. Ông chủ của nó được lên Business Week (một tuần báo về tài chánh rất uy tín tại Mỹ). Mỗi khi có tin gì về tài chánh VN thì người ta đi kiếm ông lão này. Tôi nghĩ currency sau này cũng sẽ thế thôi. Nếu thành công và tương lai VN thay đổi cách thức chuyển tiền thì sẽ mở lớn thêm. Hơn nữa, tôi cũng cần nhiều thời gian set up, kiếm người v..vv. Cho nên không thể làm liền được. Nếu sau này tôi có hên mà mở được một brokerage house, tôi sẽ làm một cái software giống như Metastock, nhưng sẽ bằng tiếng Việt. Các anh có thể coi các chỉ số, bài Help bằng tiếng Việt. Đó là tại sao tôi viết quyển sách TA căn bản bằng tiếng Việt hiện tại. Cái đó sẽ được đem bỏ vô software sau này. Tôi nghĩ thị trường chứng khoán VN sau này cũng sẽ automate nhiều hơn hiện tại. Data sẽ là live data, và các anh có thể trade tại nhà qua Internet trong vòng 5 năm nữa. Lúc đó nếu mà nhập chung với currency thì hết xẩy. Một account anh có thể trade hai thứ. Thiên đàng tại thế hén.
Divergence thì cả tháng chưa chắc nó đã đổi chiều. Vừa rồi nó divergence đến hơn 2 tháng mà mới đổi chiều đấy thôi? ý anh VC là phải chờ có dấu hiệu rồi mới xem xét.
Divergence này thật ra khó nói lắm. Nhiều khi thấy nó thì nó xảy ra liền. Nhiều khi thấy nó, đợi hoài chả thấy gì cả. Tôi thấy divergence trong VNI cả gần 3 tháng nay mới thấy nó xoay chiều.
Anh VC và Hlong theo kinh nghiệm thì mỗi lần trade mình trade bao nhiu lots.Tính theo % của balance hay là sao các anh?
Tôi không có trade theo một phần trăm nhất định nào. Có nghĩa là chỉ risk 10 hay là 15% theo sách vở dạy. Sách vở định nghĩa Risk là số tiền bạn bỏ ra so sánh với số tiền bạn CÓ THỂ kiếm được. Thí dụ như là bạn nghĩ bạn sẽ bỏ ra 1 đồng để kiếm 2 đồng. Risk/Reward ratio là 1:2. Cái đó đúng chứ không sai trên phương diện toán học. Tôi thì khác. Tôi không định nghĩa risk qua sự so sánh số tiền bạn bỏ ra và số tiền bạn có thể kiếm. Tôi định nghĩa risk qua positions của chart. Thí dụ như là cặp tiền nào đang có một set up rất tốt để go long/short. Formation của nó hiện tại nói lên cho bạn biết là sát xuất thắng sẽ rất cao. Khi gặp được một formation như thế thì tôi vào thử với chừng 5 lots, hay là 500000. Nếu nó xác định ý nghĩ của tôi là đúng thì tôi leverage tối đa vào. Cốt ý của tôi là đánh thật mạnh khi signal đã có. Chỉ trong vòng nữa tiếng đến một tiếng là tôi ra. Risk đối với tôi không phải là số tiền bỏ ra so sánh với số tiền kiếm được, mà là THỜI GIAN tôi nằm trong market mới thật sự là risk. Nói cách khác, Risk là khi bạn liệng tiền vào thị trường là risk rồi. Thời gian càng ngồi trong đó ít thì risk càng ít, chứ không phải là một sự so sánh số tiền có thể mất và số tiền có thể kiếm được. Dĩ nhiên mỗi một người trong chúng ta có một định nghĩa riêng về risk. Bạn trade lâu tự nhiên sẽ có một cái nhìn riêng cho mình. Sách vở chỉ giúp bạn lúc đầu thôi. Trading là một nghệ thuật, và nghệ thuật thường được phát huy bởi tài năng của người sử dụng, chứ không phải của một cái gì khác.
Hôm nay VNi tăng nhẹ trong cái vùng mà bác VC đã nói, Khối lượng giao dịch lại rất thấp. Anh VC và các bác có thể giải thích và liên hệ đến ảnh hưởng của nó đến giai đoạn tới thế nào được không ạ? Nếu giả sử khối lượng giao dịch trong 1-2 ngày tới mà tăng đột biến thì đó có phải là báo hiệu cho 1 chu kỳ tăng giá mới không ạ?
Volume là cánh tay trái của giá. Thiếu nó thì bài phân tích sẽ có nhiều kẻ hở. Người ta coi volume như một cái gì dùng để xác định giá. Giá lên mà volume lèo tèo ở dưới thì đó không được xem trọng lắm. Volume giúp người ta xác định giá và xác định lòng tin tưởng của người đầu tư. Nó làm cho người khác thấy rỏ tâm tư của kẻ trong cuộc chơi. Anh thích mua stock XYZ @ 50/share lắm phải không? Nếu một mai volume tăng thì đó là một dấu hiệu tốt. Nó cho anh biết investors đang quay trở lại thị trường. Nhưng volume không phải là một DIRECTIONAL INDICATOR. Nó không phải là một chỉ số chỉ hướng. Nó chỉ cho biết tâm tình của người investors thôi. Muốn cho thị trường tốt hơn anh phải có giá. Chính xác hơn là HƯỚNG ĐI của giá. Nếu một mai volume tăng, và anh có một Candlestick formation nào đó thì đó mới thật sự là một buy signal.
nhưng nếu tăng hay giảm mạnh thì rất khó chen chân vào đặt lệnh mua bán, chỉ các khách VIP và các đại gia có mối quan hệ được ưu tiên lệch trước, còn các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ rất khó khớp lệnh.
Order được tính bằng 1/100 của giây. Chệch chút là có chuyện. Ngồi canh level 2 book (loại quote dành riêng cho market maker). Thấy giá mình thích và số lượng mình muốn là bấm liền.
1 đến 5 giây thôi là order về lại thông báo rằng mình đã mua được ở giá đó hay không. Nếu thấy chệch giá là gọi điện thoại kèo nài. Phần lớn là đúng giá và đúng giờ. Buồn buồn mà nghi công ty brokerage ăn gian thì gọi điện thoại đòi xem execution blot của nó. Chứ không có cái tình VIP hay đại gia, tiểu gia gì cả. Tiền ai cũng là tiền mà. Dĩ nhiên có công ty ăn gian chứ. Nhưng ăn gian thì ráng mà Niệm Phật hay tụng kinh. Vì khi mà SEC kiếm được (SEC kiểm tra mỗi 6 tháng) mà lòi ra thì bồi thường chết luôn. Chưa hết phía sau người đầu tư còn có mấy ông thầy giáo sư đại học. Mấy ông già này cũng rãnh lắm. Cho nên tối ngày cứ lò dò đi kiếm các phương thức mua bán của các hãng financial brokers để làm tài liệu nghiên cứu. Thấy cái gì lạ lạ là nhảy vào điều tra cho tới bến. Thấy cái gì khả nghi là mấy ổng đi đăng báo, viết bài bình luận, phê bình. Viết vài lần hay hay là chính phủ để ý. Để ý rồi là điều tra. Quyền lực của cơ quan chánh phủ cộng thêm sự thông minh của các ông giáo sư đại học, các công ty chứng khoán nào ăn gian rất khó chạy tội. Riêng về câu hỏi của bạn thì tôi nghĩ bạn đừng chạy vào đồng US$ như mấy lần trước. Ngược lại, bạn nên chạy vào JPY hay EUR. Uy tín của $ không còn mạnh như 10 năm về trước nữa. Thâm thủng ngân sách và viễn ảnh của một suy thoái kinh tế cũa Mỹ hiện vẫn còn là một mối đe dọa cho kinh tế Mỹ và sự kiện the Fed phải hạ phân lời trong 2 half của 2007 là một điều càng ngày càng trở nên thật hơn.
Ở Mỹ có hai loại brokers, full-service broker và discount broker. Full-service là loại brokers dành cho nhà "giàu." Đây là loại brokers mà mục đích chính là đầu tư cho khách, và quan trọng hơn là giữ tiền cho khách. Loại này thường dành cho các nhà giàu. Họ vào thị trường không phải để đầu cơ, mà là để đầu tư theo đúng nghĩa danh từ. Họ vào các full-service brokers này để nhờ cố vấn. Các loại brokers này thường rất lớn và nổi tiếng. Chẳng hạn như Goldman Sachs, Deutsch Banks, UBS, Prudentials, Lehman Brothers, Bear Stearns, Morgan Stanley, và Merrill Lynch. Đây cũng là các công ty có trading desks trên Wall Street. Một công ty của họ lớn lắm, gồm cả chục ngàn người. Trong đó một phần là các RETAIL BROKERS lo dịch vụ cho khách hàng. Phần khác là Investment Bankings. Phần khác nữa là chuyên về trading. Ngay cả trong trading họ cũng có cả chục bộ phận khác nhau. Từ bonds, cho đến stocks, derivatives, options, futures, currency, oil, gas, thịt, gổ v.v.v... Cái gì trade được là các đại gia này có cả. Đó là full-service brokers, thường viết tắt là full brokers. Muốn làm brokers của họ anh phải có bằng đại học, và qua một cuộc tuyển lựa khá gay go. 90% của những người brokers này không sống quá 3 năm trong nghề vì chịu không nổi công việc. Đó chỉ là retail brokers thôi. Discount brokers là loại thứ nhì. Đây là loại brokers xài Internet là chính. Họ không chỉ dạy khách hàng gì cả. Điểm chính của họ là tiền commission rất thấp so với full-service brokers phía trên. Anh mua vài trăm ngàn đồng tiền stocks chỉ trả một số tiền rất nhỏ so với full- service. Bù lại anh tự lo một mình. Thắng thua gì thì ráng chịu. Loại brokers này thật sự phát triển mạnh cùng với sự phát triển của Internet, vì Internet là kỷ thuật chính mà các brokers này xài. Anh mở một account với họ, lên website của họ, log in, và tự trade một mình. Đơn giản vậy thôi. E-Trade là công ty số một của discount brokers tại Hoa Kỳ. Mai mốt thị trường VN mà có mở cửa lớn, trade online v...v...thì các anh sẽ gặp chú này vào VN liền hà. Nghề chính của nó là online trading. Nghề chính của họ không phải là trade, mà là lượm bạc lẽ của khách hàng qua tiền commission. Làm brokers của họ thì khá đơn giản. Anh thi cái bằng brokers gọi là series 7. Đậu được cái đó là xong. Tuy nhiên, cái test đó không dể đậu lần đầu. Broker = người làm việc cố vấn đầu tư Brokerage = kỹ nghệ của nghề broker Brokerage house = danh từ nhà nghề để gọi một công ty broker, và thường được xài cho các công ty lớn trên Wall Street.
Swiss-Francs là đồng tiền của sự an toàn trên thế giới vì lý do chính trị của Thụy Sĩ. Cho nên mỗi khi thế giới có biến động CHÍNH TRỊ là người ta chạy vào đây trốn. Lý do là các tài phiệt, tư bản, độc tài của thế giới--những người mà gây ra sóng gió trên thế giới--đều gởi tiền tại đây. Cho nên có đánh nhau thì kiếm chố khác mà oánh. Chứ không ai dại gì kéo quân vào nhà bank của mình để đánh cả. Vì lý do đó mà Thụy Sĩ thường đứng ngoài cuộc chiến. Và cũng vì lý do này cho nên đồng tiền của họ tượng trưng cho sự yên ổn. Ngược lại, đồng US$ là tượng trưng cho sự yên ổn về tài chánh. Thế giới mà có biến động về tài chánh thì người ta chạy vào trốn với Uncle Sam. Lý do là the US Fed là mức bảo vệ cuối cùng của đồng US $. The Fed đã từng tuyên bố. Chính phủ Mỹ sẵn sàng bảo đảm giá trị đồng tiền của họ. Và trên thực tế không chính phủ nào mạnh bằng chánh phủ Mỹ trong lịch sử cận đại. Ngoài ra trong lịch sử của thị trường tài chánh của vài chục năm trở lại đây, the US Fed đã nhiều lần chứng minh được lời nói này cho nên anh thấy rất nhiều quốc gia trên thế giới đều lấy Mỹ kim làm đồng tiền dự trữ thay thế vàng. Cho dù quốc gia đó là kẻ thù của chú Sam. Ngay cả VN cũng thế. Tuy không còn là kẻ thù nữa, nhưng VN trên thể chế chính trị vẫn còn là một thế đối lập, nhưng VN vẫn giữ dollars trong quỹ dự trữ ngoại tệ của mình. Muốn trade currency thành công anh phải biết chút lịch sử của các đồng tiền để khi có biến động thì anh biết chỗ nào mà chạy...
Hôm nay VNi là 1048 điểm, xuống 1,9 điểm so với hôm qua. Khối lượng giao dịch vẫn thấp lắm anh à. Theo giới đầu tư nhận định thì thị trường khó tăng nóng, nhưng cũng khó giảm sâu. “Mức kháng cự VN-Index 1.000 điểm đã tỏ ra rất chắc chắn. Thị trường sẽ lình xình ở mức 1.000 - 1.070 trước khi có những bước đột phá mạnh”. Điều này cũng đúng như nhận xét của anh.
Chart vẫn chưa thay đổi. Vùng đất đó khá cứng, VNI sẽ ở đó một thời gian ngắn. Bao lâu thì tôi không biết. Nhưng sau đó nó sẽ break down rất mạnh, nếu nó còn đi xuống nữa. Còn không thì có thể nó sẽ quay đầu. Bây giờ sát xuất của hai chiều gần giống nhau. Nhưng theo kinh nghiệm cá nhân của tôi thì nó sẽ còn một cái down leg nữa trước khi xong. Cái down leg này sẽ wash out hết các chú newbies mới vào thị trường. Danh từ nhà nghề gọi đó là WEAK HANDS. Một số lớn các người này đang kẹt trong thị trường và họ đang HY VỌNG thị trường lên lại gần điểm họ mua vô để họ giảm lổ để chạy. Đây là một lỗi tối kỵ của các newbies, và chú nào cũng phạm lỗi này khi mới chơi. Nhưng thị trường nó rất kỵ HOPE. Đầu tư mà đi chung với hy vọng thường không thành công lắm. Cho nên mặc dầu ở điểm này đã có tí máu rồi. Nhưng chưa hẳn là điểm mua. TA có câu: buy when there's blood on Wall Street. Có nghĩa là anh mua khi có người chết, có người tự tử. Anh mua khi có máu đổ vì đó là giá thấp nhất anh có thể mua được. Anh mua khi người ta chửi thị trường, người ta chê và không ai dám vào nữa. Giá lúc đó rẻ như bèo. Đó là lý thuyết thôi. TTCKVN chắc không có cái này, nhưng nếu nó xuống thêm tí nữa thì sẽ có người rên la, cầu cứu. Lúc đó mới là lúc anh nghĩ đến mua vào.
Còn bây giờ thì cứ ngồi ngoài mà ngắm. Nếu đã có thua tí thì cũng nên lấy đó mà an ủi mình. Đứng ngoài thị trường cũng là một chiến thuật, một thế đánh đó. Chúng ta tham dự vào một cuộc chơi rất ác liệt. Không bao giờ tất cả những người đầu tư điều make $. Đó chỉ là một ảo tưởng. Anh make $ từ tay người khác. Cho nên traders rất "ác độc" trong việc kiếm tiền. Các câu nói ngụ ngôn của thế giới này đều mang tính cách sát phạt rất cao. Thành ra, các danh từ như câu nói phía trên ám chỉ một thị trường down một cách rất nặng nề. Lúc đó thì dân nhà nghề mới tà tà vào lượm xác. Đấy là một cách thức mua bán để tối đa lợi nhuận cho bản thân, và tối đa cái lỗ lả cho người khác. Thành ra, rất nhiều khi các anh thấy tôi có vẽ sắt máu trong trading. Lý do là vì đó là sự thật, là bề trái của cuộc chơi. Ngoài ra, cái lối nói chuyện này, tuy không tao nhả, nhưng nói lên rất chính xác hoàn cảnh hiện tại. Tên sách là: Reminiscences of a Stock Operator. Tạm dịch là hồi ký của một trader. Khoảng 5, 70 năm về trước, người ta không gọi là trader. Mà gọi là operator. Livermore viết quyển sách này ghi lại những kỷ niệm dài chinh chiến. Một số lớn các câu châm ngôn, hay luật sống còn trong trading đều được lấy từ quyển này mà ra. Các anh mới học trade, đọc quyển này sẽ không hiểu đâu. Vì nó mang nhiều tính chất kinh nghiệm bản thân lắm. Cái này cũng giống như "đoạn trường ai có qua cầu mới hay." Nếu các anh chưa trade nhiều. Máu và mồ hôi chưa đổ xuống vì thị trường, các anh và các cô sẽ không thể hiểu nổi tâm trạng của Livermore trong quyển sách này. Hồi trước bên Thuvienvietnam, có người muốn dịch. Nhưng người này cần có sự giúp đở để dịch các danh từ nhà nghề, các lý thuyết của trading ra thì cô ta mới dịch được. Lý do là vì cô ta chỉ biết tiếng Anh, chứ không biết trading.
Hôm nay có ông giám đốc trung tâm giao dịch lên báo phát biểu thị trường sẽ down. Bà con phản đối dữ quá. Theo con mắt người đứng ngoài như anh và là người đã có kinh nghiệm của thị trường Mỹ thì người đứng đầu 1 trung tâm giao dịch có được phép phát biểu như thế không?
No..mấy người đó không phải là dân trade nhà nghề. Nhiệm vụ của họ nghiên về hành chánh hơn. Họ đâu có sống và chết với từng cơn lên xuống của thị trường, và phần lớn các lời nhận xét của họ cũng rất phù hợp với chính sách của nhà nước. Anh ăn cơm quốc gia mà anh lại đi chê cái gì của quốc gia thì coi sao được. Cho nên họ phát biểu theo cái nhìn của chính sách quốc gia hiện thời. Còn chuyện lên xuống của thị trường là do lực cung cầu điều khiển. Nếu luật cung cầu làm cho thị trường đi xuống thì dù có Tổng Thống ra lệnh nó cũng không lên lại. Còn nếu chính sách của chính phủ là thò tay vào cứu thị trường một cách công khai thì cái đó có hại hơn có lợi. Hơn nữa, nếu có muốn cứu tôi không nghĩ chính phủ VN có đủ tiền để đứng ra bảo lảnh thị trường nếu một mai người ta nghĩ rằng nên bán nhiều hơn nên mua. Nói chung là anh đi dò lực cung cầu của thị trường nhiều hơn là đi nghe những lời phát biểu trên. Cách đây không lâu tôi có đọc một bài trích dẫn của mấy người bên TTVNOL. Đại khái là họ vui mừng khi thấy ai đó tuyên bố là chính phủ sẽ không để thị trường rớt. Có người còn nói là Thủ Tướng VN cũng có đầu tư vào TTCK cho nên không ai dám để thị trường rớt. Đây là một lập luận rất ngây thơ của một số người mới làm quen với sản phẩm tối ưu của chủ nghĩa tư bản. Vào đây rồi thì quan cũng như dân. Vì quyền lực tối cao trong đây là lực cung cầu, chứ không phải chính trị. Nếu nói như mấy chú newbies đó thì George W. H. Bush là giầu nhất thế giới rồi. Đâu phải Bill Gate chứ. Cho nên thị trường là thị trường. Chánh phủ là chánh phủ. Chánh phủ có thể đưa ra những chính sách khuyến khích kinh tế phát triển và sự lớn mạnh của TTCKVN trên phương diện chiến lược của một quốc gia. Nhưng sự kiện thị trường lên xuống vì lực cung cầu của nó thì không ai có thể điều khiển được. Anh nghĩ xa hơn tí nữa. Có ai lão luyện về thị trường tài chánh bằng the US FED không? Thế thì tại sao US market vẫn đi vào Bear market của 2000 vậy? Chánh phủ Mỹ và the Fed đâu muốn thế, nhưng họ vẫn phải chấp nhận đấy thôi. Sự kiện lên xuống của thị trường tự nhiên như hơi thở của chúng, và nó cũng tự nhiên như chu kỳ tăng giảm của kinh tế. Không ai chận được đâu.
Tôi quen bơi lội trong liquidity rồi. Bây giờ mà về VN đầu tư kiểu đó chắc không đầu tư nổi đâu. Các anh như những đứa bé chưa bao giờ thấy hồ tắm. Rồi tự nhiên một hôm có một hồ thật chật, thật cạn các anh cũng cảm thấy hạnh phúc lắm rồi. Một ngày nào đó các anh ra biển để lội thì các anh sẽ không bao giờ trở về cái hồ đó nữa. Currency market là vua. Không gì qua nó nổi. Trade nó xong anh nhìn lại stock market của Mỹ anh còn chê, chứ đừng nói đến stock market của VN. Stock market Mỹ trade một ngày 6.5 hrs. Ra vô và mua bán rất dể dàng. Chỉ cần gõ vài cái keyboards là xong. Nhà tôi có cái sân sau, ở đó có cái vỏng. Kế bên là cái bàn nhỏ. Trong nhà tôi set up cái wireless Internet access router. Sáng sáng sau khi đưa cu Tèo đi học xong, tôi về nhà bày thế trận ra. Trước hết là làm ly cà phê sửa cho nó tỉnh người. Thêm vài bản nhạc của TCS để nghe cho đở buồn, hay có thể là vài bài research papers về currency của the Fed đọc cho thông minh ra tí xíu . Xong rồi tà tà leo lên vỏng nằm nghe Biển Nhớ của TCS, và canh currency market. System thì để alarm mode. Gần giá mình mua thì nó beep mấy cái. Lúc đó thì ngồi dậy xem xét một chút. Gặp chú nào có set up đúng ý mình thì chỉ thò tay gõ một cái. Order đi về không quá 5 giây. Sau đó thì ngồi niệm Phật cho hên. Thắng thua trong vòng vài phút cho đến vài tiếng, tùy theo market. Xong rồi gõ thêm cái nữa là đi ra. Nhiều khi để lại trong thị trường vài tờ giấy 100, hay là lấy của nó được vài tờ. Cứ thế mà làm. Đói bụng thì đi lại tiệm phở gần nhà làm một tô. Lúc thì đồ ăn Việt, lúc thì Tầu, Đại Hàn, hay sushi của Nhật. Thiên đàng tại thế. Bây giờ anh kêu tôi về VN chen lấn, xô đẩy nhau để đặt orders mua stocks ở giá trần sàn gì đó. Lúc mua được; lúc không. Chưa kể đại gia, tiểu gia gì đó ăn trước mình rồi. Anh nghĩ tôi sẽ về à? Thôi đi anh ui. Lội xong; lội biển rồi. Về lại ao hồ không thích đâu.
Thị trường nhà khác với chứng khoán. Nó tùy thuộc vùng. Trong trường hợp này là quốc gia. Mỗi quốc gia có một bối cảnh xã hội riêng biệt, và từ đó đưa đến luật cung cầu khác nhau về thị trường nhà đất. Thí dụ, bên này và bên VN. Ở Mỹ không ai mua nhà trả tiền cash nổi. Nếu có thì cũng ít lắm. Phần lớn người ta đi vay nhà bank. Thí dụ anh mua cái nhà 100 ngàn. Anh bỏ xuống 20; nhà bank cho vay 80 còn lại. Đây là phương thức căn bản để mua nhà ở Mỹ. Và cũng từ phương thức này cho nên cách thức đầu tư của thị trường nhà tại đây rất dị biệt so với các quốc gia khác trên thế giới, chẳng hạn như VN. Tại đây, nhà có nghĩa là nợ. Và nợ thì có nghĩa là anh phải trả tiền lãi. Nếu không trả đúng hẹn thì nhà bank sẽ tịch thâu nhà. Tịch thâu nhiều quá sẽ sinh ra một thị trường thứ nhì. Đó là thị trường mua nhà bị tịch thu. Đây là thị trường của dân đầu cơ ở Mỹ. Tôi cũng có dính líu trong mấy cái này. Nhưng không phải là nghề chuyên môn cho nên không rành lắm. Tại VN thì chắc khác. Các anh mua nhà trả tiền mặt, đúng không? Cho nên thị trường bên đó khác với bên này. Hơn nữa, thị trường nhà tại VN cũng không rẻ gì cho mấy so với stock. Nhưng vì là một quốc gia đang phát triển về mặt kinh tế cho nên thị trường nhà được mấy bác đầu cơ nhảy vào đông không kém bên stocks là bao nhiêu. Tôi chỉ đầu tư vào đất ở bên này thôi, chứ không có đầu cơ. Mua xong bỏ đó. Vài chục năm sau để lại cho con. Trong thị trường nhà đất, tôi hiền lắm. Không có bay nhảy gì cả. Kiếm được miếng nào ngon là ôm luôn không bỏ ra
------------------
Học TA không có gì già hết. Nó cũng như các môn học khác thôi. Tuy nhiên, trading mới làm bạn già nhiều. Già vì suy nghĩ; già vì lo âu. Trade tiền càng nhiều thì nổi lo càng tăng. Hồi đó ở forum của tôi có một lần tâm sự với các bạn là trader Mỹ mà tôi làm chung lúc trước đó. Họ uống thuốc kinh khủng lắm. Boss của tôi lúc đó mỗi một ngày uống chừng 10 viên. Nó uống thuốc như ăn kẹo M&M. Trong hộc tủ của nó lúc nào cũng có thuốc. Nhức đầu tí xíu là pop một viên Tyleno vào liền. Trading thành công thường phải trả một giá rất cao cho bản thân. Chỉ có vợ và con của trader là sướng thôi. Còn bản thân trader thì không sướng tí nào hết. Bởi vậy cho nên bà xã của tôi không muốn con trai tôi đi vào đường trading như Cha và Chú nó. Tôi quen bà xã gần 2 năm mới cưới. Lúc còn là bạn gái, tôi dắt cô ta lên trading floor một lần. Chỉ lần đó thôi và cô ta không lên nữa. Từ đó về sau, cô ta không bao giờ hỏi về nghề nghiệp của tôi và cũng không nói gì về nó. Khi chúng tôi có con trai. Tôi mừng lắm. Muốn nó thành Head Trader sau này. Thần tượng của tôi là Robert Rubin (cựu Bộ Trưởng Ngân Khố Hoa Kỳ dưới thời Clinton--Người hùng dẹp loạn thời Asian Cris và cũng là một ex-head trader của bonds và currency cho Goldman Sachs). Bà xã tôi thì khác. Cô ta không chịu. Cô ta đã thấy thế giới đó ra sao rồi nên sợ con trai bị khổ.... Thành danh trong trading không có mấy người. Nhưng khổ thì nhiều lắm...cô ta thường nói thế. Cô ta chỉ muốn con trai tôi lớn lên làm một giáo sư đại học, sống an nhàn trong 4 bước tường của khuôn viên đại học, thay vì chọn nghiệp chinh chiến như Cha nó. Mẹ nào cũng thương con hơn cha mà. Bây giờ tôi rời thế giới big $ đó, về trade riêng cho mình, và xây dựng một cơ sở thương mại cho tương lai. Nhiều đêm khi vợ và con ngủ tôi vẫn chong mắt nhìn vào cái mấy cái screen trước mặt. 4, 5 tiếng đồng hồ trong đêm trôi qua nhanh như nữa tiếng. Đến khi hé màng nhìn ra ngoài mới thấy ánh sáng ban mai lấp lé lên. Và cũng không có buồn ngủ nữa. Người tỉnh như sáo, nhưng thần kinh căng thẳng như một sợi dây cung. Cho đến khi close position rồi thì chừng nữa tiếng sau cảm thấy mệt và buồn ngủ. Xong rồi lăn ra ngũ như chết. Bà xã tôi đã nhiều lần hỏi: Nếu còn trẻ lại anh chọn nghề này nữa không? Thật tình tôi không biết trả lời như thế nào. Tôi chỉ biết có nghề này. Bỏ nó ra, tôi như con cá ra khỏi nước. Thậm chí, ngồi chung nói chuyện với người quen. Nếu không nói về financial markets tôi cũng không biết nói cái gì? Nhưng nhiều khi tôi cũng tự hỏi. Nếu ngày xưa tôi học giỏi hơn tí, bây giờ tôi thành một bác sĩ như một vài thành bạn thân hiện giờ đang có phòng mạch tại Nam Cali thì tôi có thích không? Nói chuyện với tụi nó không nghe thằng nào nó yêu nghề hết. Có thằng lại muốn làm nghề của tôi. Ước gì tôi với nó đổi nghề trong một tháng để xem nghề thằng nào khá hơn.
Chart 4/2007
VNI nói chung đang CHẬM LẠI tốc độ rớt của nó. Người ta gọi đó là một consolidation period. Nhìn trong hình, anh sẽ thấy chỉ số RSI đang đi lên. Đó là một positive divergence giữa nó và giá. MACD ở trên cũng đang thu hẹp khoảng cách của nó và lằn signal line. Khi hai lằn này đan vào nhau gần điểm zero line thì anh nên coi chừng. Market sẽ xoay chiều. Nói chung thì bức tranh của VNI trong những ngày qua có một vài điều đáng khích lệ. Nhưng nó vẫn chưa đủ để anh nhảy vào ngay bây giờ. Strong selling/buying trend thường dừng lại nghĩ mệt sau đợi lên/xuống đầu tiên. Sau đó thì 1) là nó xoay chiều nếu cái down trend vừa qua chỉ là một correction, hoặc là 2) nó tiếp tục đi xuống với một cường độ mạnh hơn lúc trước. VNI sẽ ra sao thì khó nói hiện tại. Nhưng có thể nói rằng dựa vào chart của anh thì cái strong selling momentum của 2 tuần trước đã đi qua. Như tôi đã nói trước...vùng đất này là điểm dừng chân của nó in a short-term. Nếu nó sell nữa thì một ngày nào đó anh sẽ thấy đột nhiên nó break down big time. Đó là dấu hiệu selling sẽ tiêp tục. Lúc đó thì chạy nữa.
"Phân kỳ" --> Divergence có nghĩa là một situation trong đó giá và indicator đi theo 2 hướng khác nhau, ví dụ như giá và RSI đi theo 2 opposite direction chẳng hạn. Có 2 loại là positive và negative divergence. Positive divergence là khi indicator đi lên nhưng giá đi xuống, và ngược lại đối với negative divergence.Trong TA có thể dùng divergence để trade.
Wow... You don't make $ trading half way, lady!!!. You make $ by going for the kill. Anyway, phần còn lại là bạn dùng môn học candlestick để kiếm formation. TA indicators chỉ ĐO LƯỜNG sức mạnh phía sau giá, nhưng không cho chúng ta một thời điểm chính xác để ra vào. Candlestick làm việc đó chính xác hơn. Đó là tai sao nên xài candlestick.
Liêu đã đến lúc " move in for the kill " chưa anh, hôm nay tôi cungx thấy MFI và RSI sắp cham vach 0 nên đã bắt đầu "đi tiền", liêu có quá sớm không anh.
Tôi thì chỉ trade khi có signal hiện rỏ và một confirmation nữa mới nhảy vào. Nhưng đó là cho currency market và thị trường Hoa Kỳ. Hai chú này thì cực kỳ liquid cho nên TA khá chính xác. Riêng về TTVN thì có thể các anh cần phải phiêu lưu hơn một tí tại vì có lần ở đây có anh nào nói là nếu đợi thị trường VN move rồi thì nhảy vào không được vì lúc đó ai cũng nhảy vào rồi. Nếu nói thuần túy trên phương diện TA thì các signals đã thấy hiện giờ cũng chưa đủ để nhẩy vào nếu đó là tôi. Tôi muốn thấy thêm một chút nữa, đặc biệt là có một ngày nào đó đột nhiên nó pop mạnh lên. Quan trọng hơn là volume phải tăng. Volume tăng nói cho mình biết là investors đã trở lại thị trường. Mấy hôm nay, nếu tôi đoán không lầm, thì volume khá thấp. Đó là một dấu hiệu của các chú newbies đang chán. Nó cũng nói thêm cho các anh biết rằng những người đang đứng phía sau đợt selling này đang dừng tay. Dừng tay thôi, chứ không hẳn là sẽ mua vô. Đó là tại sao các anh muốn thấy volume tăng. Tại vì volume tăng, nói lên sự kiện là họ (các sellers) đang đổi chiều. Volume tăng, nhưng giá không cần tăng nhiều. Tại vì professionals mà mua (danh từ nhà nghề gọi là accumulate) thường rất yên lặng, và giá không thay đổi nhiều. Cho nên điểm sắp tới là cần một cái pop trong volume. Thiếu volume thì khó biết họ đang làm gì. Lý do mà tôi nhấn mạnh volume là vì hiện giờ anh không biết mấy chú Elephant (big boys = elephant) này đang tính cái gì. Selling thì họ dừng tay rồi, nhưng có thể đó là họ chỉ nghĩ mệt thôi. Họ nghe ngóng, xem xét coi có gì thay đổi trong thời gian vừa qua không? Nếu không có gì thay đổi tốt hơn thì họ sẽ sell tiếp. Cái đó là cái mà tôi nói the second down leg dựa theo kinh nghiệm cá nhân trong bài viết kỳ trước.
Accumulation/Distribution indicator thường chính xác nếu anh đo nó trong một daily chart với thời gian 6 tháng trở lên. Cái chỉ số này dùng để đo các mua bán âm thầm của các big boys. Và một chú big boy có thể bỏ ra gần 3 tháng để mua đủ số lượng shares mà họ cần ở một giá họ muốn. Cho nên theo thiển ý của tôi thì nếu dùng nó để đo sự chuyển mình của một oversold market thì ít chính xác hơn là xài các thứ khác.
Bây giờ các anh bôi hết những indicators trên chart mình đi. Xong rồi vẽ lằn bollinger band xem thử ra sao. Xài hai cái time-frame khác nhau. Cái thứ nhất là default time frame của Bollinger. Cái thứ nhì là 7-day time frame để xem sao. Một trong những tiểu xảo của BB là điểm NỔ của giá. Vì BB là con số đo VOLATILITY. Mấy hôm nay volatility collapse (rút lại). Anh muốn coi sát xuất của nó nổ. Với tình trạng hiện tại thì điểm nổ sẽ không còn xa. Bao lâu thì tôi chưa biết, nhưng biết rất gần. Investors giờ như cái lò xo đang cuộn mình. Chỉ cần một chút là bung ra liền. Câu hỏi hiện tại là bung hướng nào. Bollinger band cho biết cường độ bung của họ, nhưng không trả lời là khi nào. Thành ra khi thấy nó co lại nhiều quá thì lúc đó các anh test the water chút xíu. Nghĩa là nhảy vào tí thôi. Nhớ kiếm thằng nào RỚT ÍT NHẤT trong thời gian qua. Vì đó sẽ là thằng lên mạnh nhất trong đợt nhảy đầu tiên. Ngồi trong đó một thời gian ngắn. Xong rồitừ từ move xuống mấy chú chưa kịp nhẩy. Như thế anh sẽ ăn nguyên con.
Thời gian là một điều KHÔNG mô hình nào trả lời được. Anh có thể nói nó sẽ lên vì những lý do gì đó....Nhưng mà nói KHI NÀO nó lên là không bao giờ đúng. Nếu có đúng thì đó chỉ là hên thui. Con người có thể lên cung trăng gần 40 năm về trước. Nhưng con người vẫn còn chưa trả lời được hai câu hỏi cho bản thân mình. Đó là giờ sinh và giờ chết. Cá nhân mình mà kiếm còn chưa ra thì làm sao có thể dám khẳng định được giờ xoay chiều của thị trường một cách xác thực được? Toán học là một môn học của sự chính xác. Nhìn về tương lai là việc làm không chính xác. Làm sao có thể đem một môn học của chính xác để đo một vật không chính xác được?
Như a VC từng nói ADX là chỉ số để đo lực của trend vậy trong trường hợp thằng BT6 này trend chuyển từ up sang down thì đáng lẽ ADX phải có một giai đoạn đi xuống rồi đi lên chứ nhỉ? Sao tôi thấy ADX cứ đi xuống hoài vậy? Nhìn vào cứ tưởng là up trend vẫn còn nhưng yếu đi. Hay là cách hiểu của tôi sai nhỉ?
Anh nói đúng là ADX dùng để đo sức mạnh của trend. Nhưng mà anh quên rằng nó đo sức mạnh của trend khi nào nó cao hơn 25 thì mới là dùng để đo súc mạnh của TREND trong hiện tại. Nếu dưới 25 thì có nghĩa là không có trend, và stock đang trade lòng vòng trong một cái range nào đó. Cho nên khi thấy BT rớt xuống, anh muốn coi support nó ở giá nào. Xong rồi coi nó đi đâu không, hay là chỉ trade lên lên xuống xuống trong một vùng nào đó. Sau đó lấy ADX ra để xem nó ở đâu. Nếu trên 25 thì trend có thể còn tiếp tục. Dưới 25 thì không.
Day trading là một danh từ nói lên sự kiện anh mua bán TRONG NGÀY, chứ không phải mua hôm nay, bán ngày mai. Danh từ này xuất phát từ cái bull market của thị trường Hoa Kỳ vào cuối thập niên 90's đầu 2000. Ở VN hiện tại tôi không nghĩ anh có thể mua bán ngay trong ngày được, hay là cho ngay ngày hôm sau. Theo tôi hiểu thì lý do chính là anh phải có cổ phần trong tay thì mới bán được, đúng không? Và cổ phần thường nằm trong account sau 3 ngày mua. Sự kiện này khó làm các anh mua bán nhanh. Muốn mua bán nhanh theo kiểu Mỹ, cổ phần của anh phải là được nằm DƯỚI TÊN của công ty brokerage. Danh từ nhà nghề gọi đó là STREET NAME. Như thế các anh mới có thể buôn bán nhanh được. Đây là một bộ phận trong phương cách quản trị thị trường chứng khoán nói chung. VN chưa đến trình độ này cho nên day trading VN stocks kiểu Mỹ thì chắc hơi khó trong giai đoạn hiện tại.
Tôi thường gọi gap chung là gap thôi. BB của nó là một good technical set up, nhất là anh xài một longer time frame (20) day. Nếu đây là một technical set up cho các stocks với volume lớn như REE, SJS, hay các chú nổi tiếng khác thì tôi nhảy vào liền. Còn chú này tuy không có rớt, nhưng volume khá thấp. Anh phải biết trong giai đoạn lộn xộn của thị trường volume rất quan trọng. Nó nói cho anh biết tâm tình người ta ra sao. Anh không cần giá lên xuống nhiều, chỉ cần volume thôi. Volume mà tăng cao; giá lại không lên. Đó là dấu hiệu phân vân trong lòng người con người yếu nhất là lúc tâm trạng họ hoang mang. Càng hoang mang nhiều thì càng có nhiều cơ hội trade sai, trade lộn. Kỷ thuật đi săn của của các loài thú như Sư tử, Cọp, Beo là ngồi rình con mồi trong một đàn nai. Nó chấm con mồi yếu nhất, nhỏ nhất, dể săn nhất, xong rồi ngồi rình. Khi chấm xong con mồi là nó bắt đầu tạo loạn trong bầy thú đó. Khi tất cả đàn thú đều chạy loạn lên. Mỗi con chạy một phía kêu la um sùm thì đó là lúc nó châm chú vào một con mồi và ra sức dứt điểm. Nhiều khi trong lúc rượt đuổi, các con thú khác chạy gần nó, rất dể bắt, nhưng nó không thèm. Nó chỉ chạy theo cái con mà nó chấm lúc đầu thôi. Tại sao nó làm như thế? Tại vì nó đã nắm được yếu điểm của con đó rồi. Trong lúc canh hồi nảy, nó đã thấy nhược điểm của con thú đó, cho nên nó mới chọn con đó làm mồi. Sát xuất săn con đó được rất cao so với các con khác hiện đang chạy trước mặt. Chính xác hơn là nó đã hửi được mùi máu của con vật kia, và nó đang move in for the kill. Traders cũng thế. Đây là giai đoạn hoang mang của các investors trong thị trường. Anh nên kiếm con mồi nào dể ăn nhất. Xong rồi bằng những kỹ thuật của TA, anh dò xét tâm trạng của người ta để tìm điểm ra vô. Khi anh hửi được mùi máu rùi thì lúc đó tà tà move in for the kill. Con mồi THD của anh thoáng nhìn qua thì coi cũng khá lắm. Vì nó không đi xuống mạnh, có thể dể ăn. Nhưng không biết nó thật sự có dể ăn không khi the chase is on (có nghĩa sau khi mua xong)vì volume thấp. Cái đó nhiều khi làm mình suy nghĩ xa hơn tí, và cái suy nghĩ đó là: Không biết thằng em này hên hay giỏi nữa đây? Ngày xưa tôi đi học trade, người ta thường dạy tôi rằng: Chỉ có hai loại người trên đây, The Hunter (kẻ đi săn)& the Hunted (kẻ bị săn). Mày muốn làm người nào? Cho nên từ đó về sau, tôi tập luyện cái nhìn thị trường qua lăn kính của một người đi săn thuần túy. Robust (tĩnh từ)= trạng thái giao động,mạnh. Thí dụ: robust system = một hệ thống mạnh, tốt. Câu nói trên có nghĩa là sự chính xác của doji formation còn tùy thuộc vào loại gì. Thí dụ như anh đang trade currency, và anh thấy doji formation khá chính xác trong việc tiên đoán giá. Khi anh qua bên stock, độ chính xác đó sẽ CÓ THỂ không còn ROBUST (mạnh) như bên currency. Ý câu nói này là tùy theo loại đầu tư gì (stocks, bonds, futures) độ chính xác của doji formation có thể thay đổi.
Nhưng với TT VN em không biết có đúng không. vì TT VN chủ yếu là theo tâm lý. hiện giờ em biết mọi người đang rất hoang mang. và VNI down mạnh 1 or 2 phiên nữa thì máu sẻ chảy thôi.
Thị trường nào cũng vậy thôi. Tất cả đều do con người tạo thành. TTVN tuy có non trẻ, nhưng các người trong đó vẫn mua bán dựa vào lực cung cầu để tạo giá. Và khi anh xài lực cung cầu để tạo giá thì anh phải có hai cái lực: FEAR & GREED ở trong đó. Thí dụ bên trên của tôi là một thí dụ của Fear & Greed trong lòng người. Cách đây không đầy một tháng, tinh thần của VN investors ra sao so với bây giờ? Lúc đó ai cũng là người hùng hết, đúng không? Những tiên đoán về VNI đều nằm đâu trên Trời. Lúc đó con người chưa biết chữ SỢ. Trong ngôn từ chứng khoán của họ chỉ vỏn vẹn có một chữ THAM to tướng. Bây giờ chỉ họ đang khẩn cầu cho giá lên lại để họ đi ra với số tiền lổ thấp nhất. Bao nhiêu người còn mơ thắng trận nữa so với số người muốn đi ra mong đủ vốn? Thời gian này kéo dài càng lâu, hay thị trường bắt đầu xuống thêm tí nữa anh sẽ thấy cảnh hổn loạn xảy ra. Đó là lúc traders move in for the kill. Tôi cho các anh con số 900 là target price của VNI. Nhưng tôi nói thiệt và tôi nói TRƯỚC LUÔN hôm nay. KHÔNG MẤY NGƯỜI TRONG CÁC ANH SẼ DÁM NHẨY VÀO khi VNI hit 900. Cho dù lúc đó các anh đang đứng ở ngoài với túi tiền nguyên vẹn. Tại sao? Tại vì lúc đó các anh sẽ trở nên sợ. Cái sợ này xuất phát từ nhiều nơi. 900 looks pretty good so với giá hiện thời, nhưng khi VNI hit 900 thì các anh sẽ nghĩ nó sẽ hit 850, hay 800, hoặc có thể tệ hơn. Báo chỉ sẽ bắt đầu đăng tin những vụ tự tử v..v.v..Gia đình các anh sẽ khuyên các anh đừng vào. Nghĩa là nói chung lại, các anh sẽ có vạn lý do để chần chừ. Không phải các anh dở, nhưng trading nó đòi hỏi một cá tính rất đặc biệt của con người. Đó là tại sao hàng triệu người trade mà chỉ có một mình George Soros, hay vài người nổi tiếng khác.
Ông Bill Stoops, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị trường của Dragon Capital nói ông cho rằng cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ giảm giá khi số công ty phát hành chứng khoán tăng trong thời gian tới.
Cách đây khoảng một hai tuần về trước có bạn nào trong đây, có nêu lên câu hỏi về IPO và hiện tượng này sẽ làm cho tương lai TTCKVN khá hơn. Tôi có nói là không phải. Tại vì cái đó sẽ làm cho thị trường DILUTE đi. Dilution, hay tạm dịch là loãng, là hiện tượng cổ phần quá nhiều. Cung > Cầu cho nên nếu theo lời phân tích của ông này thì big boys nghĩ rằng thị trường VN trong thời gian ngắn hạn sắp tới đây đang đi vào giai đoạn correction khá sâu. Tại vì số LƯỢNG cổ phần sẽ tăng. Lượng mà tăng thì giá sẽ không lên nổi khi Cầu vẫn đứng yên. Như tôi có nói hôm đó. Các công ty VN đã và đang được các big boys trên Wall Street làm cố vấn (consultant) cho nên khi thấy thị trường lên mạnh thì họ đồng loạt GO IPO hết. "Go IPO" có nghĩa là họ bán cổ phần ra thị trường. Bây giờ không bán thì chừng nào mới bán? Các công ty VN có thể rành về kỹ nghệ của mình, nhưng CHẮC CHẮN không có cái STREET SMART của một trader lão làng thường thấy trên Wall Street. Cho nên tự nhiên mà thấy bà con rủ nhau go IPO là biết phía sau chắc hẳn có một chú pro nào đang làm quân sư. Nếu sự kiện này có thật và lời nhận định của một foreign mutual fund manager hàng đầu của VN là đúng, VNI vẫn còn nằm dài dài phía dưới. Rất có thể, và đây chỉ là một tiên đoán thôi, VNI hay TTCKVN đang đi vào giai đoạn mà TTCKTQ đã đi qua trong đầu thập niên này. Hình như TQ phải bỏ ra gần 4 năm để tiêu hóa số lượng cổ phần của họ sau một giai đoạn đầu lên thật cao. Câu hỏi hiện tại cho các anh là VN sẽ bỏ ra bao lâu? Điều các anh nên nhớ khi suy nghĩ về câu hỏi này là phần lớn mà số tiền người ta đang có bên ngoài đã được bỏ vào thị trường rồi. Nếu tôi đoán không lầm thì một số lớn newbies đã cầm nhà, hay tài sản để bỏ vào "chơi chứng khoán" trong giai đoạn chót của cái bull market nầy, đúng không? Nếu giả thuyết này đúng thì FRESH MONEY không còn nữa. Hay chính xác hơn là lực CẦU cho thị trường gần như đã hết sức trong khi đó lực CUNG thì đang tăng mạnh; điển hình là số lượng IPO đã và đang được tung vào thị trường trong hiện tại và trong tương lai.
''Tăng nguồn cung là cách hợp lý để làm nguội thị trường và là động tác nhất cử lưỡng tiện,'' ông Stoops nói với hãng tin tài chính Bloomberg.
Thế thì con cá mập này chạy mất rùi. Hèn gì nhìn cách VNI bị sell off trong hai tuần trước rất có nét của một tay nhà nghề sell. VNI rớt rất có bài bản. Rớt cái kiểu trader được lịnh rút dù trong trật tự. Có nghĩa là nó sell liên tiếp, không nghĩ tay, cho đến khi nó đụng một giá nào thật sâu rồi dừng. Nếu chú này mà bỏ chạy thì rất có thể các con cá khác cũng đang từ từ mà rút dù theo. Bao nhiêu foreign investors tại VN thì tôi không rỏ, nhưng phần lớn các tay nhà nghề đều suy nghĩ giống nhau. Cho nên nếu con cá lớn nhất mà bỏ chạy thì mấy con kia cũng nhát tay theo.
Tại một hội nghị về đầu tư trong tháng trước, một số chuyên gia đã dự đoán thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ giảm giá tới 30 phần trăm trước khi có thể hồi phục.
Thậm chí chuyên gia Marc Faber, người đã dự đoán được sự sụp đổ của thị trường chứng khoán thế giới năm 1987 nói rằng chứng khoán Việt Nam thậm chí có thể giảm một nửa giá trị, hiện nay là 22 tỷ đô la. Một số quỹ đầu tư khác cũng đã ngưng nhận thêm tiền đầu tư do thời điểm mua chứng khoán không còn thích hợp. Khoảng 20 công ty trong số hơn 100 công ty trên thị trường chứng khoán Việt Nam có giá cổ phiếu cao gấp 50 lần lợi nhuận kinh doanh.
Rớt xuống bao nhiêu % thì rất khó nói. Điều mà các anh nên lưu ý là hiện tượng này sẽ mang một NEGATIVE SENTIMENT cho TTCKVN. Nói cách khác là nó sẽ là một đám mây đen cho thị trường. Nhưng mà cũng xin nói thêm. Đầu tư thường đi chung với thời gian. Nếu các anh có ôm một số stocks rất tốt, và nếu tiền không phải là một điều cần thiết trong hiện tại thì cứ từ từ mà ôm stocks đi. Vài năm sau các anh sẽ giầu gấp chục lần hiện tại. Tuy nhiên, giai đoạn correction sắp tới sẽ làm các anh khó chịu nhiều. Đó là bề trái của trò chơi đầu tư. Nhưng mà làm tiền thì đâu lúc nào dể phải không?
Tôi thường nói trading là một STORY-TELLING business. Có nghĩa là các anh trade theo câu chuyện ĂN KHÁCH nhất hiện thời cho dù the long-term có ra sao đi nữa cũng không quan trọng. Lý do là các anh chỉ muốn ăn cái volatility trong thị trường thôi. Vào những lúc quan trọng, chẵn hạn như là Fed annoucement, G-7 meeting v.v.v.. Trước khi anh có kết quả của các sự kiện này trong tay, traders có một KHÁI NIỆM về kết quả đó rồi. Thí dụ như the Fed họp. Trước đó, tụi nó cũng đã có một khái niệm về hướng đi của phân lời. Thậm chí tụi nó cũng cắt từng chữ trong lời tuyên bố của the Fed ra để nghiền ngẫm. Sau khi nghiền ngẫm xong thì thị trường "đồng ý" trên một số chữ mà họ nghĩ là the Fed luôn xài, và các chữ này tượng trưng cho chính sách của the Fed. Cả một hệ thống tài chánh thế giới chỉ trade trên vài chữ này thôi. Trật một trong vài chữ đó anh sẻ có biến động. Tại vì đó là dấu hiệu the Fed đang từ từ thay đỗi chính sách, và traders thì chú nào cũng muốn đi đầu để ăn nhiều nhất. Đó là tại sao anh thấy thị trường giao động thật mạnh khi the Fed "nói sai" một vài chữ trong lời bình luận của họ.
Trở lại câu chuyện G-7 này cũng thế. Vào những ngày như hôm nay và thứ 5, 6 sắp đến. Anh sẽ thấy tin liên quan của buổi họp này ra nhiều lắm. Đọc một vài tin xong, anh sẽ có khái niệm là các big boys đang suy nghĩ cái gì. Anh không cần chính xác lắm, và chỉ cần lấy ý chính là được. Ý chính đó sẽ là điểm chuẩn cho phương cách anh trade trong thời gian vài ba ngày trước khi kết quả được công bố. Thí dụ như hiện tại đi nhé. Đọc tin tức mấy hôm nay ai cũng biết là buổi họp này sẽ nghiêng nặng về các đồng tiền liên quan đến khối G-7, và lẫn lộn trong đó là các nhận định về đồng JPY. Đó là facts trong vài ngày qua. Những nhận định các đại diện của các quốc gia sẽ hầu hết đúng theo quan điểm của thị trường đang suy luận. Tuy nhiên, rất thường anh sẽ thấy một vài nhận đi hơi khác với suy luận của thị trường. Đó là cơ hội để trade. Anh tìm cái đó mà trade theo. Thông thường thì cái đó mà xẩy ra thì market rất giao động. Traders sẽ unwind những positions mà họ có trước khi buổi họp. Bây giờ anh có hai cách trade. Cách thứ nhất là anh đứng bên ngoài nhìn vào. Anh đợi weekend này để xem bà con tuyên bố cái gì trong buổi họp. Điểm quan trọng KHÔNG PHẢI là đúng hay sai so với cái nhìn của market hiện thời. Mà là ĐÚNG BAO NHIÊU, hay là SAI BAO NHIÊU so với KHÁI NIỆM mà thị trường đang mong muốn. Thí dụ nhé. Bây giờ thị trường nghĩ là phân lời của JPY tuy có tăng mạnh, nhưng vẫn không đủ để cho traders reverse cái carry trade hiện thời. Nhưng nếu trong buổi họp đó, có chú nào tuyên bố lộn xộn một vài chữ. Nói năng không chính xác trong một câu thôi. Traders sẽ dựa vào đó mà unwind carry trades hiện đang trong đồng JPY. Đó là một selling signal cho các đồng khác. Tại sao? Tại vì mong đợi của cái bearish view trong đồng JPY không đủ mạnh để đẩy các đồng khác lên thêm SO với mức hiện tại. Đó là a loud & clear signal để cho anh trade on the short side. Lúc đó thì anh tà tà vào lượm bạc lẽ. Chứ còn bây giờ các anh đọc signal, kiếm divergence hay TA signal nào khác sẽ không kết quả bằng ngồi ngoài. TA là một lagging indicators, và luôn đi sau các tin quan trọng trong currency market. Cho nên dù anh có kiếm được, các anh sẽ không ăn được bao nhiêu. Tại vì phần lớn các big bank traders hiện giờ đang ngồi canh tin tức. Technical signal tuy có đúng, nhưng không đủ lực để đẩy giá đi theo hướng của nó. Vì nếu có thì chỉ có các chú small fish như tôi và anh nhảy vào múa lung tung thôi. Nếu có trade trúng, trả tiền spreads cũng thấy buồn rùi. Hơn nữa, anh đánh đấm kiểu đó trong một môi trường hiện tại không khác gì trói một tay, bịt một mắt. Cứ đợi signal ra xong, rồi theo đó mà trade. Với một set up rất cao của đồng Eur hiện tại, nếu có gì lộn xộn thì ít gì cũng hai trăm pips trở lên. Nếu anh trade dở như tôi thì trong hai trăm pips move đầu tiên đó, ăn được 80 pips thôi cũng fe^ lắm rồi, đúng không?
Không phải có anh nào làm cố vấn. Nếu có thì có anh cáo già Dominique nói tiếng Việt thạo như tiếng Anh làm cố vấn, vì quỹ của anh này tham gia HĐQT của một số công ty lớn đã và chưa NY. Nhưng số này cũng ít thôi.
Thì ra là thế. Ý của tôi phía trên là phải có một bàn tay ngoại nhân có nhiều kinh nghiệm thò tay vào chỉ dẫn, chứ các công ty VN phần lớn chưa hẳn có cái nhìn lão luyện trong một thị trường chỉ mới có 7 tuổi. Và phần lớn của thời gian này thị trường thật sự chưa đi đâu. Nó chỉ mới lên thật mạnh trong vòng thời gian gần một năm thôi. Thời gian ngắn đó chưa đủ để các ban quản lý công ty có một cái nhìn sâu về cách lợi dụng thị trường để gây vốn tối đa. Theo như lời anh vừa nói ở trên thì nó có thể giải thích tại sao con số IPO tăng vọt như thế.
Mà có thực là DC với ông tây Dominique chạy không? chạy sao nổi. TT có tính thanh khoản thấp như vậy mà muốn đi hết 2 tỷ thì chắc phải chạy bộ đến hết năm 2008. (Các anh có thể tham khảo số liệu mua bán của NN trong từng tháng, chỉ có tháng 3 là bán nhiều hơn mua, nhưng cũng chưa thấm vào đâu so với lượng mua tháng 2). Trước đây tui đã nhận xét các quỹ vào VN chủ yếu là đầu tư lâu dài, tham gia quản trị công ty. Chứ đám cá mập chuyên đầu cơ chưa xuất hiện vì TT chưa đủ lớn, tính thanh khoản chưa cao; có lẽ vừa là cái may, vừa là cái rủi.
Phần lớn các mutual funds không bao giờ bán hết số stocks trong accounts của họ. Họ chọn lựa rất kỷ trước khi bán. Đó là tại sao tôi có khuyên anh em ở đây cứ nắm các stocks lớn trong thời gian sóng gió. Tại vì trong lúc sóng gió, giá của các stocks này tuy có lên xuống mạnh bạo vì đây là một thị trường mới phát triển, nhưng trong thời gian dài thì nó sẽ lên lại, và lên cao hơn hiện tại rất nhiều. Lý do là các institutions vẫn còn support giá của các stocks lớn cho dù nó có lên xuống nhiều. Mutual fund thường là giữ khoảng 50% của tống số tiền đầu tư trong stocks, hay bonds. Điều thứ nhì nữa là hình như các công ty đầu tư này họ bỏ stocks để chạy qua bonds vì tôi nghe người ta đồn rằng VN treasury bonds hiện đó có gần 10% yield. Đó là con số quá lớn so với US bonds. Đồng ý là VN bond không phải là grade A+, nhưng với cái yield cao như thế và một nền kinh tế đang phát triển số 1 Á Châu, xấp sĩ với TQ thì đó quả là con số quá rẻ.
Tôi chỉ làm freelance cho ngân hàng đó thôi. Anh đoán đúng, ngân hàng đang dựng môt trading department, nhưng đặc biệt thiếu nhân sự có năng lực làm currency trading. Anh làm được rồi nên thấy đơn giản vậy thôi, chứ đối với nhiều ngân hàng vẫn đang phải đối mặt với rủi ro kinh doanh. Cách đây vài năm, trading department của một joint stock bank hàng đầu ở VN để thua lỗ lớn và nguyên cả team bị cho nghỉ việc đó. Risk management phải đi cùng với trading. Tôi chỉ tham gia vào RM chứ không phải là trading.
Nếu vậy thì ngân hàng của anh cần kiếm một Head trader trước, rồi giao nhiệm vụ gầy dựng cái department đó lại cho nó. Đó là nghề của nó mà. Tại vì công việc tuyển chọn trader không dể đâu, nhất là các nhân viên trong ngân hàng không có kinh nghiệm trade. Một trader khi đi interview cho một trading job, và biết trước mặt mình là một cao thủ thì sẽ thành thật mà nói chuyện. Hơn nữa, trong nghề trade đã lâu, head trader chỉ cần nghe câu trả lời là biết sức của người mình đang nói chuyện đến đâu rồi. Thành ra, trước mặt một head trader, mấy chú kia không dám nói láo. Ngược lại, ngân hàng của anh phải chi một số tiền khá lớn mới lôi được một head trader về. Công việc này không dể, vì sự thắng thua của nó sẽ quyết định một phần rất lớn trong số tiền lời lổ hằng năm của công ty. Một trader xuất thân từ một big firm chưa hẳn sẽ thành công ở ngân hàng của anh, và ngược lại. Tuy nhiên, nếu ngân hàng của anh có chi nhánh tại Mỹ, và đặt một trading floor tại đây thì có thể sẽ dể kiếm hơn. Ở Nam Cali, có khá nhiều ngân hàng của các quốc gia Á Châu, như Nhật, Tàu, Đài Loan và Nam Hàn đều có chi nhánh tại thành phố Los Angeles. Tùy theo cái budget của ngân hàng anh, số tiền chi ra để trả. Thông thường thì một head trader ở một big firm (firm này lớn thứ 7 trên Wall St) là 2 triệu US $ mỗi năm, chưa kể bonus. Bonus được tính khoảng từ 10 cho đến 20% của tổng số tiền thắng. Thí dụ, nó thắng được 100 triệu thì 20% sẽ được tưởng thưởng cho cái trading desk đó. Head trader thường ăn 50% trên con số 20 triệu đó, và đàn em chia phần còn lại theo kinh nghiệm và thời gian làm việc ở công ty. Đó là phần trading. Phần thứ nhì mà anh muốn biết là RISK MANAGEMETNT. Cái này thì nếu công ty anh ở Mỹ thì có ít nhất là vài công ty lớn có thể giúp anh. McKenzie (spelling) là công ty hàng đầu trên thế giới chuyên lo về mấy cái này. Nếu budget của các anh không đủ để mướn một risk management team thì ngân hàng anh có thể outsource nó cho một công ty bên ngoài để lo. Hàng ngày họ sẽ report về cho ngân hàng. Tuy thế, ngân hàng cũng phải có tối thiểu một người am tường về trading để PHÂN TÍCH bản tường trình này. Ngoài ra cũng đủ hiểu biết để coi thằng Head trader, đừng cho nó quậy. Tại vì tiền bonus hàng năm của nó dính với số tiền nó kiếm được, cho nên nó đánh tối đa để làm lợi cho bản thân. Nếu lở có thua thì bất quá bị đuổi thôi. Nếu hên thì được tiền nhiều. Ai dại gì không làm. Thành ra, cái risk management rất quan trọng trong việc tối đa hóa lợi nhuận của một trading desk, nhưng không quá hiểm nguy tiền của công ty
Còn về mục tiêu thì trading là dò xét tâm tình của người khác để tìm ra yếu điểm để làm lợi cho mình. Sellers họ cũng thấy vùng 1060-1040 như tôi và anh thôi. Sau một thời gian VNI nằm đó mà không thấy lên lại thì họ biết VNI đã bị thương rồi. Anh hiểu không? Mấy chú investors tuy hô hào là support thị trường nhưng chả chú nào dám nhảy vào. Traders là sư tử. Họ nhìn vào đó là thấy rỏ tâm trạng của kẻ đang bị kẹt. Nhưng họ vẫn ngồi đợi thêm một thời gian để coi phản ứng ra sao. Đó là 3 tuần vừa qua đó. Hôm nay sau khi thấy không có gì đặc biệt thì họ nhảy vào thử lửa lần nữa. Đó là tại sao hôm nay nó rớt xuống 14 pts. Nếu không thấy thị trường phản ứng thì đó là có nghĩa mấy chú bulls đã bị thương nặng rồi. Nếu không là mấy chú bulls mua vào ào ào rồi, đúng không? Khi người ta đã NGHI anh bị thương, bỏ thời giờ ra xem xét phản ứng của anh, xong rồi xô anh thêm cái nữa để xem phản ứng anh ra sao. Nhưng anh không làm gì hết. Thì kết luận của họ về anh như thế nào? Có phải anh đã hết sức rồi không? Trong cuộc chơi này khi người ta đã biết anh bị thương thì đó cũng giống như một con mồi đã lọt bẩy .
"Chẳng ai hiểu được tâm trạng của tôi những ngày vừa qua: thất vọng, thất vọng và thất vọng. Tôi mới chơi chứng khoán được 2 tháng nay. Dịp gần Tết vừa rồi, nghe bạn bè kháo nhau, tôi thử tập chơi chứng khoán. Lúc đầu, tôi chỉ đầu tư một số vốn nho nhỏ. Không may cho tôi là tôi thắng lớn ngay lúc đầu nên đã say máu.
Đây là một hiện tượng mà người ta gọi là BEGINNER'S LUCK. Có nghĩa là cái may mắn của kẻ mới bắt đầu, và rất bình thường của thế giới đỏ đen. VN hiện tại chưa có kỹ nghệ sòng bài cho nên những người lâm vào trường hợp này ít ai để ý. Tại Hoa Kỳ, các sòng bài nào cũng muốn tạo ra cái beginner's luck này để làm thành cơn say cho con bạc. Họ làm như thế bằng cách cho tiền người ta đánh thử FREE. Hy vọng rằng sau khi thắng được tí xíu, con bạc CẢM THẤY đánh bài ăn quá dể cho nên móc tiền túi ra đánh nhiều hơn. Người viết phía trên cũng đã phạm cái lỗi này. Vì mới thắng được vài lần nhỏ nhỏ, anh ta trở nên say máu và nghĩ là TTCK quá là dể kiếm tiền. Hiện tượng này đã có khá nhiều trong cộng đồng VN tại Hoa Kỳ gần 10 năm về trước khi thị trường chứng khoán lúc đó lên khoảng 35% một năm. Và trong đó có hàng hà sa số các stocks lên 10% một ngày, hay hơn nữa. Lúc đó bạn chỉ cần nhắm mắt mua là thắng, khỏi cần biết mình mua cái gì, và tại sao. Vấn đề là thắng ít hay thắng nhiều mà thôi. VN hôm nay cũng thế. Người ta trở nên tối mắt trước CÁI DỄ làm tiền trong thị trường chứng khoán. Ra đường vào thời buổi đó, câu chuyện đầu môi là stocks. "Anh mua thằng nào?"...."Thằng đó không hay đâu. Thằng kia hôm qua nhẩy gần 50/share đó." Thậm chí có những stocks nhẩy gần 100% một ngày. Stock này không phải thấp giá đâu nhé. 100/share đó. Giá stock nhẩy không được đo bằng đơn vị 1, 2 đồng, mà là được đo bằng chục, bằng 100. Bỏ vào thị trường 50 ngàn lúc đó. Cuối tháng, nếu hên, sẽ đem về hơn 100. Tiền nhiều như rác. Lúc đó các chuyên gia phân tích đã nhiều lần cảnh cáo, nhưng mọi người đều để ngoài tai. Thậm chí còn bị họ chửi cho te tua luôn. Lập luận của họ lúc đó là đây là một nền kinh tế mới, một nền kinh tế dựa vào Internet. Chính xác hơn đây là một kinh tế chưa bao giờ có trong lịch sử cho nên không thể dùng dĩ vãng mà đoán tương lại. PE ratio? Liệng vào thùng rác. PB ratio cao quá? Xưa rồi Diễm ui. Stocks lên xuống không phải vì PE mà là vì biết để thêm cái DOT COM phía sau tên của công ty. Cái đó thôi, stocks cũng nhẩy 20% vài ngày rồi. Làm tiền quá nhiều quá dể trong một kinh tế phát triển đến tột cùng. Người dân ai cũng thích. Thậm chí họ thích đến nổi chính cá nhân Tổng Thống làm sai cũng ok luôn. TT Clinton tằng tẹo với cô sinh viên Monica Lewinski cũng được bỏ qua. Bỏ qua vì dưới sự lãnh đạo cũa Clinton, tiền vào như nước.
Hôm nay thì là VN. Lập luận của những người tin vào thị trường chứng khoán VN là sự phát triển của kinh tế VN, là sự gia nhập WTO, và mơ hồ hơn nữa là chánh phủ VN sẽ "không cho thị trường rớt." Phần lớn những người đang có lập luận này trên các website là 1) đang đánh lừa mình 2) không có kiến thức căn bản về thị trường tài chánh. Họ tin vào quyền lực của chính phủ trong việc xoay chuyển hướng đi của thị trường. Họ quên rằng thị trường là cung với cầu, chứ không phải là quyền lực của một chính phủ nào hết. Chính phủ có thể có chính sách, nhưng chính sách cần một thời gian dài để gây ảnh hưởng. Còn việc thị trường lên xuống từng ngày một thì không ai đủ sức xoay chuyển nó được, ngoài trừ chính nó mà thôi. Thị trường nào cũng thế. Khi nó lên và người ta đang cao hứng, kẻ nào nói ngược tai sẽ bị thiên hạ chê trách. Song song với cái đó là nhiều lý lẽ được đưa ra để người ta còn dựa vào đó mà nuôi hy vọng. Thị trường chứng khoán VN hôm nay cũng thế. Không có gì khác lạ. Trước hết, hầu như ai ở VN bây giờ cũng "chơi stocks." Cơn sốt chứng khoán đã đi sâu vào quần chúng. Và hình như ai cũng là một stock expert, một tay nhà nghề không ít thì nhiều. Thêm vào đó, hiện tượng thứ hai nữa là HY VỌNG. Thị trường hiện đang rớt khoảng 20%. Đó là một cái rớt không lớn lắm nếu so với thị trường Nasdaq của Mỹ gần 10 năm về trước. Nhưng đã có người đang thua nặng. Song song với cái thua là niềm hy vọng của một ngày mai tương sáng hơn. Tôi không phải là thầy bói, càng không thể tiên đoán tương lai. Nhưng dĩ vãng của 10 năm về trước còn hiển hiện ra đó, những gì đang xảy ra ở VN hôm nay không khác ngày xưa bao nhiêu. Có chăng là kỳ này sẽ không rớt mạnh như ở Mỹ. Nhưng 20% down trong vòng một tháng nay chưa có nghĩa lý gì đâu. Đây là một SPECULATIVE BUBBLE của TTCKVN. Nhiều tay nhà nghề đã nói thế, và họ nói với một tính cách rất vô tư. Nhưng hình như người trong cuộc không muốn nghe. Ngược lại, họ còn chửi nữa. Họ thích nghe những lời phân tích là thị trường sẽ lên và sẽ lên hoài không bao giờ dứt. Có nhiều người trên Internet hiện tại nghĩ rằng 20-30% return cho mỗi năm là được rồi. Tôi nghĩ họ vẫn còn nằm mơ. Giá chứng khoán lên trung bình hằng năm là 7- 10% thôi. Cao đến 20% là người ta mừng lắm rồi. George Soros, thần tượng của thế giới hedge fund, thành danh vì mỗi năm ông ta đem về 30% trong vòng 30 năm qua. Thị trường VN mà đem về 30% liên tiếp trong 5 năm thôi thì VN sẽ có khối người trên thế giới nhẩy vào đầu tư. Đó là một con số cực kỳ khó đạt. Nhưng chỉ số VNI lên hơn 100% trong vòng 6 tháng, kể từ tháng 9/06 cho đến tháng 3/07. Một kỷ lục. Thế mà còn mấy chú newbies bên ngoài nghĩ là chưa đủ !!!
Bỏ ngoài tai mọi ý kiến khác, tôi quyết tâm dồn hết gia sản vào chứng khoán, thậm chí vay mượn cả của họ hàng để lao vào canh bạc cuộc đời. Bỏ ra rất nhiều công sức tìm tòi thông tin và tham khảo bạn bè, tôi chọn ra được 3 cổ phiếu mà tôi tin là tốt nhất trong 3 ngành tốt nhất là AGF, PPC và VIP. Thật đau khổ là tôi mua vào đúng lúc giá ở đỉnh cao nhất. Từ ấy đến nay chỉ còn là thất vọng triền miên. Tất cả những gì tôi dành dụm cả đời sắp sửa tan vào mây khói. Tôi biết ăn nói ra sao với gia đình, với họ hàng?
Thị trường nào cũng phải có những kẻ hy sinh để làm bài học cho kẻ khác. Đó là định luật của thiên nhiên, và của thị trường. Nếu tác giả của bài viết trên này là một bài học sống cho những người khác thì đó cũng là định mệnh vậy. Trò chơi này đâu phải ai cũng vui hết đâu. Tôi không biết có danh từ nào khác để gọi kỹ thuật Fibonnacci ngoài EXTENSION ra không. Rất có thể EXPANSION cũng là nó luôn. Anh Google trên Net thì có sách về Fibonnacci extension.
Comments
Post a Comment