CFA
Đây là một trong những chương trình khó nhất và lâu nhất của ngành tài chánh.
Hằng năm ở Mỹ có cả chục ngàn sinh viên đi thi. Phần lớn, nếu không nói hầu hết, họ đều có bằng Bachelor Degree (hình như tiếng Việt gọi là Cử Nhân thì phải). Chương trình gồm 3 giai đoạn, gọi là levels, từ 1 cho đến 3. Mỗi năm anh đi thi cho một level. Nếu đậu hết 3 kỳ thi thì anh sẽ được phỏng vấn bởi các bậc đàn anh trong nghề để xem về tư cách, học vấn v.vv. Nói chung là để xem anh có đủ "tư cách" để được đeo ba chữ CFA này sau cái tên hay không. Đây không phải là một cái bằng cấp như chúng ta thường hiểu. Đây chỉ là một DESIGNATION, một danh xưng mà thôi. Nhưng điều mà làm cho nó quí và được thế giới tài chánh coi trọng là mức học của nó. CFA rất khó lấy. Tôi quên cái thống kê của năm nay, nhưng nếu tôi nhớ không lầm thì con số đậu trong mỗi kỳ thì cũng không cao lắm. Hình như là dưới 35%. Con số người đi hết đoạn đường 3 năm đó còn ít hơn nữa. Trong 3 kỳ thi này. Level 2 là cái khó nhất, vì trong đó anh phải học về portfolio allocation. Anh sẽ đóng vai một mutual fund manager run một cái fund với những hiểm nguy y như một cái fund thiệt. Và quan trọng hơn là anh phải giải thích tại sao. Đây là cái test đòi hỏi khả năng tiếng Anh khá cao. Ít gì cũng phải viết ở một trình độ đại học trở lên (*). Nếu Anh văn của người thi còn yếu thì level này sẽ là level mà nhiều người rớt. Các foreigners như VN, Tàu, Đại Hàn, và một số các quốc gia Âu Châu (Pháp, Đức) cũng không qua nổi cửa ải này. Lý do không phải vì họ không nắm vấn đề, nhưng họ không đủ trình độ Anh văn để diễn tả một sự kiện rất complicated. Còn level 1 thì khá dể tương đối trong 3 cái. Trong level này anh chỉ làm multiple choice (một format của test mà anh chỉ cần chọn ABCD hay là 1234). Tiếng Anh không cần lắm. Miễn đọc và hiểu là làm được. Còn level 3 thì là có format cùng với level 2. Nghĩa là anh vẫn phải viết. Kỳ này thì cái subject tương đối dể hơn, nhưng phải viết rất nhiều và rất dài. Mỗi kỳ thi kéo dài khoảng 6 tiếng. Anh được nghĩ 1 lần để đi ăn trưa. Vào phòng thi không được mang gì hết, ngoài thẻ chứng minh (Identification Card) cá nhân. Ở Mỹ thì anh xài Driver Licence (bằng lái xe). Họ cho anh chọn 1 trong hai loại calculator. Cái thứ nhất là của Texas Instrument (tôi quên model gì rồi). Anh chỉ được quyền cái cái model đó thôi. Anh mang cái khác vào là họ không cho anh xài. Còn model thứ nhì là 12C Hewlett-Packard. Cái đó bán khoảng 60 US $. Còn cái Texas Instrument thì khoảng 30 US $. Bên VN thì có thể rẻ hơn. Tiền mua sách để học cũng gần 1000 US $ nếu anh mua từ họ (CFA.org). Sách thì khoảng 15 cuốn. Mỗi cuốn ít gì cũng 500 trang. Có cuốn nặng nhất là hơn 1000 trang, dầy như cuốn tự điển bách khoa. Theo lời họ nói thì mỗi ngày ít nhất anh phải bỏ ra 3 tiếng đế học, nếu anh đi làm. Còn nếu anh không đi làm thì sẽ rảnh rổi để học hơn. Nhưng mà phần đông thì người ta học theo group để giúp đở lẩn nhau. Tôi hồi đó thì học một mình. Tôi khoái ôm đống sách về nhà, cà phê bày ra, và một mình ngồi học hơn. Hồi đó tôi chỉ học đến xong level 1 thui. Thi lần đầu được 68%. 70% là đậu. Xong rồi lập gia đình nên không có thời giờ học thêm. Hơn nữa, nếu anh muốn làm một analyst theo đúng nghĩa danh từ thì nên chọn con đường này mà đi. Học thì khó, nhưng thành công rồi thì nhẹ nhành hơn. Tôi thì thích chuyện đao binh, đánh đấm. Sống hùng sống mạnh, nhưng không sống dai của một trader. Nên cũng không tha thiết lắm với cái bằng này. Ở VN thì tôi không biết thế nào, nhưng bên này thì mấy cô gái học giỏi ở đại học ra. Đây thường là dân finance major (chọn ngành finance để học) ở đại học đi thi. Thành ra, ít nhiều gì họ cũng có một chút căn bản rồi. Ngày thi thì đông lắm. Chỗ tôi thi hôm đó có khoảng 2000 thí sinh thi. (*) Tiếng Anh có nhiều trình độ. Trình độ tiếng Anh của trung học thì anh có thể đọc báo daily news. Tiếng Anh của đại học là trình độ của các sách giáo khoa. Trong phần level 2, CFA có nói rằng trình độ tiếng Anh để thật sự hiểu để diễn tả những ý chính trong bài thi là trình độ đại học. Họ viết như thế có lẽ vì gần đây số lượng người thi mà English is a second language khá nhiều.
Tôi có biết lớp CFA được tổ chức tại Việt Nam do Singaporean hướng dẫn:
www.ftmsglobal.com
www.cfainstitute.org đây là website tham khảo.
Cám ơn anh. CFA bây giờ là International rồi . Đâu cũng có, nhất là các quốc gia đang phát triển như VN và TQ. Các anh nào có ý định chọn capital market làm một nghề thì nên cố gắng mà học nó đi. VN bây giờ số nguời có cái này còn quá ít. Các anh mà có đuợc, hay chỉ cần thi đậu các bài thi thôi (*), thì cũng dư sức kiếm một job thật thơm trong capital market của VN rồi. Ở Mỹ, nếu mà anh có bằng đại học (4-yr college) và có CFA cộng với công việc anh làm phù hợp với bằng CFA thì coi như là anh ngang với một nguời có một bằng MBA của một truờng nổi tiếng rồi đó. Ở các nghề khác thì không biết như thế nào, nhưng trong capital market cái bằng CFA nhiều khi ngang hàng với bằng MBA tùy theo MBA đuợc lấy tại đâu. (*) Anh đậu đuợc hết 3 kỳ thi cũng chưa hẳn là lấy đuợc CFA designation. Tại vì, anh phải có kinh nghiệm mới đủ điều kiện.
Nghe anh VC nói học căng lắm, em mới lên FTMS hỏi thời khoá biểu học luyện thi level 1 thì thấy có 7 buổi học lý thuyết, 3 buổi revision, 2 buổi exam review, 3 buổi mock exam ( mà mock exam là cái gì vậy anh VC? ).
Mock exam là thi thử thử để cho anh quen với cái test format. Tôi thì hồi đó chỉ không thích cái phần FUNDAMENTAL ANALYSIS của stocks thôi. Tôi ghét kế toán lắm. Ngồi cộng trừ nhân chia tiền lời tiền lổ một hồi là buồn ngủ. Nên phần đó chỉ học cho qua loa. Thi cái này cũng hên xui thôi. Tại vì trong ngày thi anh tuy có cùng một bài thi, nhưng có khoảng 4 dạng bài khác nhau. Gọi là dạng tại vì tuy cùng một môn học, nhưng mỗi dạng nó có cái nhiều cái ít. Cốt ý của ban giám khảo là cho học sinh không có ý nhớ. Thí dụ, như dạng thứ nhất phần phân tích căn bản nhiều hơn phần phân tích options. Dạng thứ nhì thì phần phân tích bonds nhiều hơn phân tích căn bản. Đại khái là vậy đó. Tôi xui nên lấy nhầm phần phân tích căn bản nhiều cho nên rớt. CFA designation (danh xưng) gồm có hai phần. Thứ nhất là đậu hết 3 levels. Thứ nhì là interview. Anh đậu xong, không có nghĩa anh là CFA. Muốn thành CFA anh phải qua hai cuộc phỏng vấn của các đại diện vùng. Mấy người này sau khi phỏng vấn anh xong thì sẽ viết một cái thư giới thiệu lên trung tâm của CFA đề cử anh thành một thành viên của hội này. Anh phải là thành viên của chi nhánh CFA ở nơi anh cư trú. Thí dụ như VN chẳng hạn. Cho nên người ta nói là lên Net check với CFA là thế đó. Có nghĩa là muốn biết học vấn anh tới đâu. Còn về cái bằng thì anh có chứ. Nhưng anh sẽ không có bằng đó ngay sau khi anh đậu level 3. Tại vì đậu xong level 3 không có nghĩa là thật sự là một CFA. CFA ở VN chắc oai lắm. Ở Mỹ thì cũng có giá. Cái giá của nó là đó là một cái chứng chỉ rất khó lấy, và học khá sâu. Như tôi nói trong các post trước. CFA là một quá trình học tập dài hạn, dài hơn một MBA nữa. MBA chỉ có 2 năm. CFA cần đến 3 năm. Khi đậu level 1 rồi thì không có gì đặc biệt hết, nếu anh ở Mỹ. Còn ở VN thì có thể có giá hơn vì ít người đạt đến trình độ đó, cho dù đó là một trình độ thấp nhất trong 3 level. Uy tín của FTMS Global như thế nào? Ở VN hiện tại chỉ có FTMS tổ chức luyện và thi CFA ?
---------- US market rớt khá nhiều vì overnight market bên China (Shanghai Stock Exchange) rớt gần 10%. Investors đang lo ngại về một viễn tượng kinh tế Hoa Kỳ sẽ chậm lại, và China cũng thế. Đặc biệt hơn nữa là năm nay là kỷ niệm 10 năm ngày Asian Crisis bắt đầu từ Thái Lan. Thái Lan ngày xưa và hôm nay vẫn là một quốc gia nhỏ trong thị trường Á Châu. China hôm nay thì khác. Các bạn nên cẩn thận. Market đang đi vào rough water. Phần tâm lý sẽ bắt đầu ảnh hưởng mạnh vào các ngày sắp tới. 7 năm về trước khi US market lên đến điểm cao nhất thì sự kiện khởi đầu cho bear market lúc đó là TT Clinton và British Prime Mininster của Anh đồng ý về việc cấm clone human tissue (clone = cấu tạo người qua stem cells). Investors lợi dụng cơ hội đó để bỏ chạy khỏi biotech, và sau đó là tech stocks.
One day doesn't make a trend. Một ngày rớt không có nghĩa gì cả. Phần lớn market sẽ rebound lại vào ngày sau. Đó sẽ là điểm cho bạn get out, vì mấy chú rookies sẽ nghĩ là sự kiện market rớt hôm nay là một "buying opportunity" to buy. "Buy on the dip" rất dể xảy ra trong một market hiện tại. Tuy nhiên, các bạn nên cẩn thẩn. A strong market như US market đã lên thẳng trong vòng gần 6 tháng qua và có một big down day như hôm nay thường là dấu hiệu của một fundamental change trong lối suy nghĩ của investors. Asian markets hiện đang rớt mạnh--một phản ứng từ thị trường Mỹ hồi sáng này (US hours). Khoảng vài tiếng nữa European market sẽ mở. Hy vọng selling sẽ chậm lại. Nếu không thì sáng mai US market, vào những giờ đầu có thể sell tiếp. Nếu có, đó là một good sign. Điều mà bạn không muốn là nó rebound lên một chút, traders gọi đó là suckers' rally hay là dead cat bounce, rồi sell off sẽ tiếp. Hot $ trên thế giới hiện đang chạy vào đồng Swiss-Francs (CHF) và có thể là Euro. US $ vốn thường là nơi lánh nạn cho những cuộc sóng gió như thế này vào những lần trước. Nhưng lần này thì khác. Vì US's và China Economy hiện quá lệ thuộc vào nhau. China slow down cũng có nghĩa là US slow down. Thêm vào đó US economy còn bị housing market kéo xuống, qua hình thức subprime mortgage cho nên chuyến này mà chạy vào US $ chưa hẳn sẽ an toàn. Thêm vào đó Fed fund và bond market đang price in a rate cute trong thời gian sắp tới. Ngày mai, Bernanke sẽ trình ủy ban tài chánh của Quốc Hội. Chắc sẽ có nhiều dân biểu đặt câu hỏi về sự kiện hôm nay.
Cái này thì tôi không rõ lắm? 5% limit là để bảo vệ nhà đầu tư chứ anh? thực ra là không bán được chứ không phải là không bán kịp. Vì lúc đó đâu có người mua? CÒn chuyện mất vài chục % thì có rồi, hồi tháng 5 năm ngoái đó.
Một trong những điều kiện quan trọng nhất của thị trường tài chánh--bất cứ thị trường nào--là LIQUIDITY. Anh kềm giá bằng cách đặt một limit move 5% như thế tuy rằng anh có ý tốt. Nhưng hành động đó vô tình bóp chết cái liquidity của thị trường. Anh nghĩ xem thử đi. Nếu giá rớt và chỉ có thể bán khi nó nằm dưới 5% thì bao nhiêu người có thể bán được? Sự kiện này còn có nhiều ảnh hưởng trong các stocks mà ít người mua. Có nghĩa là nếu stock đó có volume quá ít. Với các stocks loại này anh không cần nhiều người bán là anh bị khóa sổ rồi. Cứ mỗi ngày khóa sổ một lần thì bao nhiêu ngày anh mới bán được? Giá sẽ đi xuống còn nhanh hơn là để thị trường tự định đoạt. Người bán chưa được sẽ càng thêm nóng lòng khi thấy giá stocks tiếp tục đi xuống, cho nên họ càng bán nhanh, bán vội. Một hình thức phá giá đang được thành hình. Đó là tại sao mô hình này không được áp dụng trong những thị trường tài chánh khác trên thế giới.
Tôi cũng biết là chánh quyền VN lo sợ một thao túng trong thị trường cho nên họ mới limit giá như thế. Đó có thể đúng trong giai đoạn đầu, khi TTCKVN còn trong thuở phôi phai. Mai sau nó lớn thêm tí nữa, hay có thể bây giờ, thì họ nên dẹp mô hình đó đi. Vì trong một cơn khủng hoảng của Bear market, chắc chắn sẽ có người tự tử khi bán không được stocks của mình. Lỗi đó của ai? Của họ hay là của một system lỗi thời không hợp với một thị trường rất năng động? Cái đó mới thật sự là một loạn trong thị trường. Hơn nữa, sau này người ta sẽ nhìn thị trường với rất nhiều e dè. Bây giờ thì chưa thấy gì đâu, vì giá còn lên mạnh. Hôm nay mua không được thì mai mua vậy. Vấn đề là chỉ ăn ít nhiều thôi. Sau này khi giá xuống thì thử xem người ta còn bình tỉnh để mà đợi kiểu "hôm nay bán không được thì mai bán cũng được mà".....Emotion là một điều cực kỳ quan trọng trong financial market. Nó đã từng hiển hiện qua nhiều rất nhiều lần về khả năng tạo loạn của nó trong dòng lịch sử thị trường tài chánh của thế giới.
Tui cũng không rõ là nếu không có limit thì lại an toàn hơn ở chỗ nào. Năm 1990, tổng giá trị shares ở Nhật đạt khoảng 500 000 tỷ Yên. Năm 2007, nghĩa là 17 năm sau chỉ còn 420 ngàn tỷ. Vậy là nói chung vẫn đại bại, cho dù khớp lệnh liên tục và no limit đúng không anh?
Không limit không phải an toàn hay không an toàn, nhưng nó đặt quyền quyết định vào người đầu tư, chứ không phải vào chánh quyền. Đây là tiền của tôi, của một người đầu tư. Đâu có phải tiền của chính quyền đâu mà đòi định đoạt giá cả dùm? Điều mà các anh nên tập suy nghĩ thêm là chánh quyền chỉ nên trong coi người dân và các chuyện luật pháp khác. Chứ chính quyền không nên và không bao giờ nên thò tay vào định giá cả thị trường. Cho dù giá đó là một giá xấu, hay là một giá tốt. Free market theo đúng nghĩa danh từ là FREE. Chứ còn đặt giá limit kiểu đó ai mà chơi. Một mutual fund manager nắm trong tay hàng trăm ngàn hay hàng triệu cổ phiếu mà bị cái luật 5% limit đó thì sao mà chạy? Stock có bad news là thì chú đó từ chết đến bị thương thui, chứ chạy sao kịp? Mà nếu biết rằng mình sẽ chạy không kịp trong một thị trường limit kiểu này thì ai dại gì mua nhiều hay đánh lớn? Đánh đấm kiểu limit này khó đánh lớn lắm. Còn về chuyện thị trường Nhật vào cuối thập niên 80 cho đến nay. Đó là một chuyện khác. Thị trường Hoa Kỳ vào thập niên 30's cũng đi qua một bear market vĩ đại, nhưng họ vẫn chấp nhận vì đó là chu kỳ của thị trường. Kinh tế cũng có chu kỳ phát triển và co rút vậy. Hơn nữa giá cả của TTCK Nhật không phải sụp một cái từ đỉnh cao đi xuống, mà nó đi từ từ. Thị trường là một phản ảnh của kinh tế, một tấm gương cho người nhìn vào để đo sức phát triến của kinh tế TRONG TƯƠNG LAI. Gần 20 năm qua kinh tế Nhật được liệt vào hạng suy thoái vì hệ thống banking quá tệ. Người Nhật tung tiền đi mua đất vào cuối thập niên 80's và bị lún cho mãi đến giờ. Nhà banks không chịu xóa bỏ những bad loans đó. Họ vẫn còn để đó. Kết quả là nó như một cái cùm cột vào chân làm kinh tế không phát triển nổi, mặc dù chánh phủ đã hạ phân lời tối đa (0%) để phát triển. Thành ra, hiện tượng của TTCK Nhật là một kết quả của kinh tế, chứ không phải là kết quả của một phương thức quản lý thị trường.
Đúng là CP đã thành công quá sức mong đợi trong việc phát triển thị trường và thu hút nguồn vốn, nhưng luật pháp và thể chế chưa theo kịp. Cũng là một nguy cơ phải không anh?
Mỗi một quốc gia có một mức phát triển và tiến hóa riêng biệt, đặc thù với văn hóa và xã hội của họ. Những gì của Mỹ không hẳn là hay hết, hay đúng hết. Tuy nhiên, họ thường đi đầu trong mọi ngành của xã hội, đặc biệt là tài chánh và kỹ thuật. Cho nên nếu anh để ý TQ và Nhật thì anh thấy hai quốc gia này lấy một phần cái hay của Mỹ đem về sửa lại chút chút để phù hợp với họ. Người Tàu bây giờ đang đi trên bước chân người Nhật 20 năm về trước. Họ kềm đồng Yuan cho thật thấp bằng tiền lời của trao đổi hàng hóa (import/export) với Mỹ để phát triển kinh tế. Kinh tế của họ và Nhật là một kinh tế xuất cảng. Thành ra, đồng tiền thấp và nhân công rẻ sẽ có lợi cho họ nhiều lắm. VN thì đi sau Tàu. Hy vọng VN cũng như Tàu là chỉ họ cái gì hay, đem về sửa lại cho phù hợp với xã hội VN thì tốt rồi.
Bây giờ tâm lý chung là ai cũng biết sẽ có điều chỉnh. Vấn đề là lúc nào thì còn tranh cãi. Nếu TT là tấm gương phản ánh tương lai của nền kinh tế, thì đợt điều chỉnh này cũng không đến nỗi quá sâu và mạnh để nhiều nhà đầu tư phải ra đi mãi mãi.......
Cái lạ đời của thị trường là khi anh mong nó correct thì nó sẽ không, và cứ thế mà đi tới. Ngược lại, khi anh không còn nghĩ là nó sẽ rớt thì nó lại rớt. Thành ra, người ta nói TIMING trong thị trường là một điều không thể làm được. Còn chuyện có người ra đi mãi mãi thì dĩ nhiên rồi. Đó là định luật bất di bất dịch mà. TTCKVN hiện thời có quá nhiều những người mượn tiền để mua. Đó là tiền TỬ mà họ đang xài. Số tiền này không cách nào họ trả nổi, nếu thua. Anh còn nhớ vụ Golden Rock cách đây vài tháng không? Khi nội vụ đổ bể ra thì bao nhiêu người trong đó mượn nợ để trade? Golden Rock và currency market ở VN đâu có nhầm nhò gì so với cơn sốt chứng khoán hiện thời, đúng không? Trái bom này mà nổ thì không ít người tự tử đâu. Thời nào cũng có; quốc gia nào cũng vậy. Chỉ mong là ít thôi. Sau một ngày lên lưng lững vì short cover và vì bargain hunters, equity markets ở Á Châu, đặc biệt là China & Japan, lại tiếp tục rớt. Đây là một hiện tượng selling đã bắt đầu. Không ai nói đây là một bear market cả, nhưng selling chuyến này sẽ khá mạnh. Nó không hẳn là một correction nhẹ nhành như người ta tưởng. Corrections thường ít có một dạng selling kiểu này, ngay cả vào kỳ Asian crisis của 97. Kinh tế của TQ sẽ về đâu thì không ai biết được, nhưng với con số phần trăm return quá cao của năm ngoái cộng thêm mức độ lên của năm nay thì selling kiểu này thường có nghĩa là con bull đã bị thương nặng. Nếu các bạn hiện đang ở trong TTCKVN thì nên cẩn thận, nhất là cái luật 5% limit.
Với kinh nghiệm trậc mạc như anh thì những lời khuyên trên rất đáng để suy ngẫm. Theo anh thì mình nên thoát khỏi thị trường lúc này là thượng sách chăng...? Hay vẫn bám theo thị trường một thời gian nữa để tùy cơ quyết định. Hy vọng sẽ nhận được những tin tức cập nhật và những nhận định từ anh .
Tôi không biết hiện trạng TTCKVN của mấy anh ra sao, nhưng điều anh nên biết là người mới đầu tư thường có những phản ảnh bất ngờ trong một thị trường hổn loạn. TTCKVN có thể chưa có sóng gió, hay là có thể người ta chưa biết gì. Nhưng nếu tình trạng này kéo dài thì sẽ có một ngày thị trường VN sẽ bị ảnh hưởng. Lúc đó có thể anh sẽ không còn đất để chạy. Câu hỏi hiện thời là anh chấp nhận lời/lổ bao nhiêu? Nếu con số đó là một điều anh chấp nhận được thì anh nên đi ra. Một điều anh đừng nên lưu ý là các lời phân tích của những bài viết trên báo, trên TV, hay là các lời trấn an của các giới chức thẩm quyền. Những người thật sự phía sau các selling này thường rất ít xuất hiện. Chính xác hơn là các tay tổ, các maco-economic hedge funds họ trade theo risks. Và khi thấy risks hiện ra thì họ sẽ thay đổi phương pháp đầu tư, một hiện tượng mà người ta gọi là asset allocation. Và dấu hiệu của cái đó là một big long black bar trên chart của ngày thứ 3. Đó là dấu hiệu của một fundamental change across all class assets.
theo em thì thời điểm này vẫn còn đầu tư được vì dù TT đang selling nhiều nhưng buying thì cũng không kém ( thể hiện là việc có nhiều tài khoản mới được mở cũng như dư mua CK rất nhiều ) cho nên vẫn còn cơ hội để đầu tư ngắn hạn trên TTCKVN.
Đây là hiện tượng mà người ta gọi "stupid $" trong trading. Anh make $ từ những người như thế này. Họ là hiện tượng của những cái mà traders gọi là DEAD-CAT BOUNCE. Dĩ nhiên, bây giờ thì rất khó nói ai đúng ai sai, nhưng điều nên nói là cái RISK trong market hiện tại. Anh nhảy vào bây giờ thì cái risk cao hơn hay thấp hơn so với tuần trước? Một trong những lý do mà người ta sell off China's market là sự kiện nó đã lên quá nhiều trong thời gian quá ngắn. TTCKVN lên bao nhiêu trong 6 tháng vừa qua?
Dead-cat bounce là danh từ nhà nghề thường được xài trong các trading floors on Wall St và các technicians, nói lên một hiện tượng nhồi (bounce) vô nghĩa sau một cái rớt thật sâu và thật mạnh. Cat = con mèo. Và con mèo thường là con vật leo trèo rất hay. Dead = chết. Con mèo chết thì làm sao mà leo? A dead-cat bounce là một câu nói biểu hiện một cái nhồi vô nghĩa sau một big sell off của giá.
Rebound: (bounce = nhồi lên giống như trái banh); rebound có nghĩa là giá đang đi lên, đi xuống (correction) rồi tiếp tục đi lên lại. Chữ này ám chỉ là cái uptrend vẫn còn tiếp tục, và correction chỉ là nhe nhẹ thôi. Retrace: giống như rebound. Pullback = correction Tất cả những danh từ trên là danh từ của technicians và traders. Tôi không biết kiếm ở đâu trên Net, chỉ biết là tôi học đó nó từ lâu lắm rồi. Học hồi nào cũng không nhớ.
No ...không phải tình cảm riêng. Timing là một điều hầu như không thể làm được một cách thành công trong thị trường. Thành ra, nhiều khi anh biết là nó yếu lắm, nhưng anh không biết khi nào nó gãy. KHI NÀO là một câu hỏi khó trả lời nhất trong TA
Ngay ở TQ, tưởng như thị trường đã down mạnh ở đỉnh 3000, nào ngờ nó lại tăng tiếp.
Cái điều khó nhất trong TA không phải là kiếm divergence, định hướng đi của trend, hay dò la lúc nào momentum đang yếu dần v.v....Nhưng mà trả lời câu hỏi KHI NÀO sự việc nó SẼ xảy ra. Người gọi cái đó là TIMING. Timing hầu như một điều không ai mà đoán được. Hên lắm là anh đoán nó trúng một vài lần, chứ không thể nào trúng mãi. Đó là một CHÂN LÝ. US market crash vào năm 1987, trước đó một tuần có một bà analyst của Lehman Bros. lên TV nói đại là vào tuần sau thì market CÓ THỂ đi xuống. Trong thâm tâm của bả thì chắc cũng đâu biết gì hơn. Vậy mà tuần sau nó crash thiệt. Chỉ bao nhiêu đó thôi vậy mà bả trở thành một super star trong thế giới đầu tư mải cho đến hôm nay. Cứ mỗi khi market có chuyện gì thì người ta đi kiếm bả. Gần 20 năm qua, bả chả trúng lại lần nào. Cuối cùng người ta mới hết đi kiếm bả nữa. Bây giờ thì không biết ra sao. Ngụ ý của câu chuyện này là không ai đoán được cả. Bởi thế điểm chính yếu trong gian đoạn này là anh chấp nhận một mức anh thua nào đó và đi ra không nuối tiếc. Cái dở của con người là tham. Cái tham trong thị trường làm người ta chết trong Bear market chứ không phải là cái NGU. Một trong những lỗi lầm lớn nhất mà investors vấp phải là nuối tiếc sau khi bán xong và stocks vẫn tiếp tục tăng. Họ quên rằng không ai bán được ở đỉnh cao nhất, và cũng không ai mua được ở điểm thấp nhất. Chúng ta chỉ hy vọng ăn được khúc chính giữa thôi. Và cứ làm vậy hoài thì trên đời không ai giàu bằng mình, chứ đừng mong "mua tận gốc bán tận ngọn. " Trên thị trường không có mấy ai làm được việc đó. Thành ra mình nên chấp nhận với một số tiền lời nào đó, và như thế là hạnh phúc rồi.
Có vẻ như Bác Vietcurrency luôn bị ám ảnh bởi những thua lỗ khi thị trường đổ vỡ. Một lo sợ thường gặp ở các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm. Nó đối lập với lòng tham của những nhà đầu tư mới gia nhập thị trường.
US market mất 25% trong một ngày vào đầu tháng 10 năm 1987. Năm đó là năm đầu tiên của tôi (freshman year) tại UCLA. Báo chí đăng tin rùm beng về market crash. Tôi thì ngớ ngấn cứ tưởng cái chợ nào ở đâu mới bị sập, chả biết Trời Đất gì cả. Năm 1994, sau khi ra trường đi làm một vài năm trong Wall St, thì the FED bắt đầu tăng phân lời vì lạm phát. Đó là thời gian sau cuộc chiến Iraq lần thứ nhất. Orange County (county giàu nhất nước Mỹ và cũng là county mà người Việt Hải Ngoại gọi là Quận Cam. Một county ở tại Nam Cali mà người Việt cư ngụ đông nhất thế giới) mất 2 tỷ tiền vốn vì ông thủ quỹ (treasurer) đánh cá bond futures. Orange county gần bị khánh tận (bankruptcy). Ai cũng lo sợ vì không biết đi làm có lương hay không, những social service mà thường cho free không biết còn không. Nhất là những người già. Ảnh hưởng của nó có thể thấy được trong xã hội. Người ta xôn xao về sự kiện đó gần 6 tháng Trời. Cuộc sống người dân bị ảnh hưởng thấy rỏ. Đó chỉ là một county nhỏ bé trong hàng ngàn county trên đất Mỹ. Thường thường người ta ít ai thấy ảnh hưởng của thế giới tài chánh vào cuộc sống con người, trừ những lúc market thật giao động. Ba năm sau đó thì Asian Crisis bắt đầu tại Thái Lan và lan dần ra. Ở Indonesia, đồng tiền mất gần 90% trong ba tuần. Người ta hết còn xài tiền để làm vật trao đổi mua bán. Thay vào đó người ta dùng đồ để trao đổi với nhau. Thí dụ tôi có con gà, anh có con vịt. Mình trao đổi nhau, khỏi cần tiền. Con người trong phút chốc đi lùi vào lịch sử gần 500 năm tiến hóa. Tất cả chỉ vì currency market giao động thật mạnh. Đồng Yên trong một ngày lên gân 25 điểm, not pips, vì các ngân hàng liên bang họp với nhau intervene để chơi với các hedge funds đang thao túng thị trường từ quốc gia này đến quốc gia khác. VN lúc đó vừa mở cửa ra ngắm thế giới nên không bị gì trong cơn bão lốc đó. Nhưng kỳ này, nếu có gì, chắc chắn các anh sẽ biết thế nào là cơn bão tài chánh khi nó thổi vào VN. Và 3 năm sau vụ đó, vào năm 2000 thì US equity market của Mỹ crash. Chỉ số Nasdaq từ đỉnh cao nhất là 5000 đến đỉnh thấp nhất còn khoảng 1050, mất đi gần 80% trong hai năm. Nhiều người Việt tại Orange County mất nhà, ly dị, trở nên điên điên khùng khùng vì market crash. Ở mấy chỗ khác thì mấy chú Mỹ vác súng vào brokerage house bắn thiên hạ, và tự tử luôn. Mãi cho đến gần đây, 2005, anh mà nói đến stock market là bị thiên hạ chửi te tua. Họ cho anh là dân đánh bài, cờ bạc. Thị trường chứng khoán là một sòng bạc vĩ đại, một Las Vegas của dân trí thức. Trước đó, anh đi đâu đâu cũng nghe người ta bàn về stocks. Bà bưng phở trong tiệm phở cũng "chơi" stocks luôn. Một tuần kiếm được 3000 US$ nên nghĩ không đi làm nữa. Ở nhà trade stocks. Ở VN bây giờ cũng gần giống thế. Hình như stocks là câu chuyện của tất cả. Ai cũng nhảy vào market, và hầu như ai cũng thắng. Vấn đề là ít nhiều mà thôi. Anh nào muốn nghe thiên hạ chửi thì qua bên TTVNOL tuyên bố là thị trường sẽ bị crash v.v..vv Bảo đảm thiên hạ chửi anh không còn chỗ chạy. Đó là một hiện tượng của một thị trường đã đi quá đà. Và cuối cùng là cái này. Điểm đặc thù của Volatility là NON-DIRECTIONAL. Có nghĩa là nó sẽ đi hai chiều với cường lực gần giống nhau. Sợi dây thung khi được kéo hết ga, lúc bung lại thì nó không về điểm bình thường và dừng ở đó. Ngược lại, nó bung thêm về phía bên kia trước khi trở lại mức bình thường. Người ta bắt đầu thua khi nó trên đường trở lại mức bình thường, và sẽ chết khi nó đi xuyên qua mức đó. Trong mỗi lần giai động như thế tôi thường viết nhật ký, kể lại cảm giác và sự suy đoán của mình về những sự việc xảy ra. Cho nên khi thấy sự việc gần giống dĩ vảng là tôi đã nguyên con ngồi ở ngoài rùi.
Khi mà nhà đầu tư lớn rút hết tiền ra, chỉ còn các nhà đầu tư nhỏ lẻ thôi thì lúc đó thì trường sẽ down hả anh VC.
Điều này có giống với việc xác định dòng tiền ra vào trong CK để xác định lúc nào nên rút ra khỏi thị trường. Ở các thị trường khác thường là thế. Ở VN thì tôi không biết rỏ vì các chỉ số đo lường thị trường dựa vào nhiều khía cạnh khác nhau, mà các thứ đó lại không có trong data của TTCKVN. Thí dụ, như các stocks lên trong ngày, các stocks xuống trong này. Hay là tổng số lượng volume lên so với số lượng volume xuống v.vv.. Thành ra, khó mà xài các chỉ số momentum thông dụng để đo VNI. Theo tôi nghĩ thì chỉ có thể xài các phương thức khác, như là formations để tiên đoán. Xài mấy cái đó cũng không chính xác nhiều. Điểm hiện tại chỉ có thể là canh chừng và dò la mỗi ngày thôi. Tôi đã thấy rất nhiều divergence trong VNI và cũng có phân tích nhiều về nó rồi, nhưng nó cũng chưa thấy gì là có vẽ muốn rớt cả. Người đầu tư ở VN hình như vẫn còn mua vào bất chấp gì cả. Trong những trường hợp này anh chỉ nên ngồi và canh thôi, không làm được gì hơn.
Thời gian hình thành để xác định 1 Wave 5 thường là bao lâu?
Cái đó không biết được, vì đó là câu hỏi về thời gian. Elliot Wave là môn học của giá, chứ không phải của thời gian. Muốn trả lời câu hỏi này thì nên xài môn học cycle analysis. Môn học này là đỉnh tối cao của TA, và rất ít ai đoán trúng. Nếu có trúng thì chính xác lắm, nhưng mà 95% là trật. Nếu bạn muốn học thì google trên Internet mà kiếm tựa đề: Cycle Analysis. Vì thế khi wave 5 đi qua một cái thrust bình thuờng (đây có nghĩa là thời gian của wave này dài hơn bình thuờng), thì đó là dấu hiệu của một cái wave kéo dài (protracted wave) sẽ thành hình. Những đợt nhảy bất chợt sau những hình tam giác này(Post = sau; advancing = đi lên; impulse = bất chợt) ở một độ cao hơn độ cao trung bình (intermediate) trong thị truờng commodities thuờng là những đợt sóng dài nhất trong chuổi dây chuyền (sequence)....
Nếu nhìn vào đường Wave 5 và sự lạc quan của các nhà đầu tư tại VN thì theo anh VC đây có thể là 1 mặt bằng giá mới cho sự tăng trưởng lâu dài không?
Lạc quan của nhà đầu tư, hay là lạc quan của các con "chiên" trong thị trường? VN là một long term play. Nếu bạn thật sự tin vào kinh tế VN thì bạn nên ôm stocks của nó ít gì cũng 5, 10 năm nữa. Còn chuyện hiện tại thì volatility sẽ tăng, và khi nó tăng thì bao nhiêu người đầu tư "lạc quan" hôm nay sẽ dám nằm yên tử thủ? Tôi không nghĩ sẽ có nhiều người làm như thế khi VN market giao động. Còn về wave 5 là một mặt phẳng mới thì cái đó khó xảy ra. Tại vì, VNI đang trên đà đi lên, và wave 5 thường là dấu hiệu của một trend (up/down) đến hồi kết thúc. Cho nên nếu bạn đoán hiện tại chỉ số VNI đang ở gia đoạn wave 5 thì hướng đi sắp tới sẽ là đi xuống, chứ không phải là một mặt phẳng.
Hôm nay có tin gì mà Market giao động mạnh vậy các anh?
TA có câu: Selling begets sellings. Có nghĩa là khi momentum kicks in là người ta sẽ sell/buy rất mạnh. Đó là tại sao hôm trước tôi có nói với anh đây là một FALLING KNIFE. Và cái hôm mà market rớt mạnh buổi đầu tiên, đó là tín hiệu của một asset allocation bắt đầu cho các big players. Ngoài ra, tôi cũng có nói anh đừng vội nghe mấy lời phát biểu vớ vẫn của các nhân vật của chính phủ. Điển hình là mấy hôm nay anh thấy Bernanke và các nhân vật tên tuổi liên tiếp lên trấn an thiên hạ. Anh mà tin những lời đó là anh sẽ te tua. Selling hiện tại là do các trading desks được lệnh trim (giảm) down positions khi risk bắt đầu tăng. Risk là gì? Risk = Volatility. Khi beta (danh từ toán học của volatility) tăng cường độ thì người ta trim down position, trong stocks, bonds, currency, golds, v.v.v để chạy vào các assets nào ít risky nhất. Đây là đợt đầu của selling, và cũng là đợt mạnh nhất vì investors bị spooked bất thần nên bạn có nguyên cả một thị trường đùng đùng chuyển mình từ một risky assets, sang một conservative asset plays. Đó là tại sao selling is fast and furious (nhanh và dữ dội).
Nhìn lại đường Wave 5 các bạn vẽ thì đỉnh đầu là tháng 11/06 và đỉnh cuối là tháng 2/07 -> như vậy cũng là 4 tháng. Như kinh nghiệm của anh VC thì có khi nào đường Wave hình thành dài hơn hoặc ngắn hơn không?
Elliot Wave là một trong những TA indicator khó vẽ nhất, và cũng MƠ HỒ nhất. Tôi có thể vẽ một cái wave pattern cho bạn coi. Xong rồi tôi cũng có thể vẽ một cái wave khác cho bạn coi. Kết cuộc là bạn không biết wave nào đúng, wave nào sai. Chính vì thế một số người rất ghét Elliot Wave. Ghét vì mức độ mơ hồ không chính xác của nó. Tìm hiểu xa hơn nữa thì Elliot Wave là một môn học phụ của môn học gọi là CHAOS THEORY. Môn này rất ít người biết, và rất ít người hiểu. Phần lớn các người vẽ Elliot Wave chỉ biết mình đúng SAU KHI sự kiện nó xảy ra, chứ không phải biết trước được. Trở lại câu hỏi của bạn thì vấn đề thời gian bạn nói có thể là đúng, nhưng cũng có thể là sai. Elliot wave không phải là thời gian, mà là giá. Bạn kiếm được khoảng thời gian lúc trước, và hy vọng nó cũng giống hôm nay. Cái đó rất khó nói. Tại vì có thể cái wave mà bạn đang thấy đó hiện là một sub-wave của một cái wave lớn hơn. Mà nếu nó thật sự là một sub-wave thì cái so sánh về thời gian của bạn sẽ sai. Thành ra, như tôi nói ở phía trên và tại đây nhiều lần. Đừng tiên đoán KHI NÀO market sẽ xoay chiều, mà chỉ nên cẩn thẩn xem xét nó từng ngày dựa theo những SIGNALS mà nó đưa ra. Trading là một STORY-TELLING BUSINESS. Có nghĩa là financial markets nó đi theo những vấn đề "ăn khách" nhất hiện tại. Muốn trade thành công, bạn phải hiểu bây giờ câu chuyện gì là ăn khách nhất và đi theo nó. Charts và các phân tích khác chỉ hổ trợ một phần nào thôi. Hồi sáng này (US PST) thị trường chứng khoán Hoa Kỳ lên mạnh vì tối qua Asian markets rebounded được chút ít. Tuy nhiên, đó không phải là một rebound thật sự. Đó chỉ là một oversold bounce mà thôi. Hôm nay người ta đang mong chờ một up market từ Asia vì US đã lên. Hiện giờ thì còn quá sớm để nói, nhưng theo thiển ý của tôi thì selling chưa xong đâu. Hôm nay chắc không khá như người ta mong đợi. Eastern Europe banks là các banks đã sell trong tuần qua. Hôm qua và hôm nay họ stop. Họ stop không phải vì họ không muốn sell nữa, mà họ chỉ ngóng nghe, và xem xét tình hình. Nếu không thấy một rebound mạnh từ đồng Yen thì selling có thể tiếp tục trong nay mai. Kinh tế Hoa Kỳ có thể sẽ suy thoái nhiều vào năm 2007, đặc biệt là vì sub-prime mortgage market. Hiện tượng selling của US $ đang nói lên điều đó. Financial events thường khởi đầu bởi những lý do không chánh đáng. Năm 2000, trước khi US market crash, investors mượn lý do của buổi họp giữa TT Clinton và Thủ Tướng Anh về việc nghiêm cấm xữ dụng stem cells làm tế bào nghiên cứu. Hôm nay thì người ta lợi dụng lời tuyên bố của China để làm đề tài selling. Sự thật thì ai cũng rỏ về nổi nguy hiểm của thị trường mortgage Hoa Kỳ, đặc biệt là sub-prime mortgage. Điển hình là công ty New Century Financial. Stocks của nó hồi tháng 10 là 50/share. Hôm qua còn có 4.95/share, mất gần 90% trong thời gian qua. New Century Financial là điển hình của thị trường sub-prime mortgage. Người ta hiện đang sợ một viễn ảnh "savings & loans" của thời late 80's sẽ trở lại trong thị trường nhà đất Hoa Kỳ. Mà nếu hiện tượng này có xảy ra thì the Fed bắt buộc phải nhẩy vào để cứu kinh tế. The Fed cứu kinh tế thường xài phân lời. Rate hiện tại của Hoa Kỳ là 5.25%, của Japan là khoảng 0.25% (gần như là free). Nếu the Fed hạ phân lời thì carry trades sẽ không còn lời nhiều như trước. Đó là tại sao currency market hiện giờ rất sôi động, đặt biệt là trong cặp tiền USD/YEN này. Tôi chỉ dựa vào kinh nghiệm và tin tức trên các website như CNBC, Bloomberg thôi. Tôi có một background khác với các anh. Tôi xuất thân là một trader. Tôi học ngay trên trading desk. Thành ra, những gì tôi viết xuống đều là kinh nghiệm mà ra. Nó là kết quả của những năm dài chinh chiến. Tới một mức nào đó thì anh không cần phải đọc sách nữa. Anh chỉ cần đọc tin tức và có thể đoán được phản ứng của thị trường ra sao. Dĩ nhiên có trúng có trật. Nhưng mà điều tôi phân tích là tâm trạng của người ta trong cuộc chơi. Tôi xé lẽ vấn đề cho nhỏ ra để các anh dể hiểu. Chứ thật ra nó chỉ là một ý nghĩ thoáng qua đầu thật nhanh (các anh phải đến trình độ này thì mới thật sự trade được). Nhưng nếu nói cái kiểu mà tôi suy nghĩ trong đầu thì chắc các anh không hiểu kịp. Tại vì nó là một sợi dây liên kết các thị trường với nhau. Và anh phải nắm sợi dây cho thật kỹ. Nghĩa là anh phải hiểu sự liên hệ giữa các thị trường trên thế giới. Tại sao China trở nên quan trọng như thế? Tại sao kinh tế Japan, China, và vùng Southeast Asia rất quan trọng với kinh tế Mỹ. Mô hình phát triển của vùng đó là gì? Tại sao đồng Yuan và US là dính liền với nhau v...vv để khi có chuyện là anh biết phải hành động ra sao. Thêm vào đó cái yếu điểm của kinh tế Mỹ hiện giờ là chỗ nào. Ngoài ra, khi coi TV khi thấy các đại bàng của Wall St nói chuyện, anh phải có đủ hiểu biết để biết chú nào đang nói cái gì, đang tung cái gì, đang hứng cái gì? Sự tác động của bond yield vào kinh tế Mỹ ra sao? Đại bàng của thị trường bonds là ai? Ai là Movers & Shakers của thế giới hung hăn của bond trading? Bonds và currency đi rất gần với nhau. Nên khi một thị trường mà chuyển động thì cái kia cũng vậy. Nói chung là anh phải có một cái nhìn rất tống quát trong tất cả các thị trường chính của financial markets để từ đó anh mới đúc kết một cái nhìn tổng quát, và từ đó đưa ra nhận định riêng của chính mình. Một vài cuốn sách không giúp gì được anh đâu. Tại vì đây là quá trình học hỏi từ lúc rời ghế nhà trường mười mấy năm về trước rùi. TA là một môn học dùng để kiếm mức ra vô của thị trường. FA là một cái nhìn tống quát của thị trường. Tôi không thể nào nói rỏ là bao nhiêu phần trăm cho mỗi thứ. Tại vì mỗi trường hợp nó khác nhau. Thí dụ như hiện tại đi. Trong lúc này không có xài FA hay TA gì cả, chỉ cần nhìn và đo mức độ giao động mạnh của giá để tìm hiểu tâm tư người trong cuộc chơi. Anh nhìn giá hiện tại anh sẽ thấy tâm tư người ta hiện lên rất rỏ. Đó là lúc killer instinct của một trader nổi lên, và anh trade theo mức phản xạ. Nó tự nhiên như một công việc làm rất quen thuộc hàng ngày, tiếng Anh gọi cái này là second-nature. Nó cũng tự nhiên như hơi thở, hay miếng ăn mỗi ngày. Cái này cần thời gian thì mới làm được.
Giá stop loss tùy thuộc vào phân tích của mình. Nếu xài trend thì lấy Fibonnacci ra đo. Cộng thêm các chỉ số momentum mà các bạn ở đây thường xài. Nếu thấy các chỉ số trùng hợp với nhau thì cut loss mà ra. Đừng hối tiếc.
Q đã bán sạch CP vào đỉnh mới TK chỉ còn tiền, nếu đang hình thành xu hướng xuống thì nên chơi như thế nào nếu như Q k sài mấy cái đó, Q k định đợi CP xuống đáy thấp nhất (mơ hồ phải không) mới mua vào. Nếu nói theo cách anh thì hẳn là phải lệ thuộc vào các đường xu hướng .
VN chưa cho short stocks nên bạn chỉ có nước ngồi chờ thôi. Đợi chừng nào bottom xong thì nhảy vào lại. US$ hiện tại đang consolidate trong một cái trading range khoảng 150 pips. Hiện giờ người ta đang đợi chỉ số unemployment của tháng Hai sẽ được công bố vào lúc 5:30 sáng (giờ California), trước khi market có hướng đi rỏ rệt. Ngày mai là thứ 6, nếu chỉ số này ra không có gì đặc biệt thì rất có thể selling sẽ tiếp tục. Selling tiếp không phải là vì chỉ số, nhưng traders không muốn a NET long position over the weekend. Rất để hiểu là vì có một long US$ position trong giai đoạn này thì nguy hiểm hơn là một short position. Tại vì trong cuối tuần, có thể sẽ có tin tức liên quan đến thị trường. Và với một strong down trend hiện tại, cái risk của một down side nhiều hơn một upside nếu có tin không mấy tốt về thị trường. Tin không mấy tốt, chứ không hẳn là tin xấu cũng đủ làm cho selling tiếp tục. Ngoài ra, hiện tượng đồng US$ consolidates trong vài ngày qua mang nhiều ý nghĩa của một short cover (short US$ khi nó broke down trước đó), hơn là một net long vì nó đã rớt. Nói cách khác là mấy ngày qua, người ta không nhẩy vào long the US$ vì nghĩ là nó rẻ sau cái rớt đậm này, nhưng người ta vào để cover short position. Theo tài liệu từ Goldman Sachs thì cái selling này phần lớn xuất phát từ các ngân hàng vùng Eastern Europe, các quốc gia vùng Đông Âu cũ. Cũng giống như VN, họ cũng đang hòa nhập vào thị trường tài chánh thế giới. Trò chơi carry trade xuất phát từ Mỹ và Âu Châu, và được các trading desks on Wall St xài khá lâu. Hôm nay các nhà banks của vùng này cũng vào chơi. Nhưng điểm quan trọng là KHI NÀO họ vào. Nếu họ mới vào thì, tuy dù phân lời của Nhật có thấp thật, nhưng cái hedging costs khá cao. Thành ra, chưa hẳn là họ có lời. Và khi thị trường chuyển mình như hôm trước, họ là người đi đầu vì số tiền lời trong carry trades không cao lắm. Đó là một trong những lý do mà selling khá mạnh và nhanh. Lý do thứ nhì là currency là một highly leverage market. Selling mạnh thường đi chung với margin call. Margin call trong currency hầu như không có. Mà nếu có thì cũng chỉ có một ngày. Nó giống như bên Futures. Thành ra, nhiều người trở tay không kịp, và bị forced liquidation. Selling càng mạnh thì liquidation càng nhiều. Liquidation nhiều thì giá càng thấp, và margin call lại tăng. Một vòng nước xoáy mạnh cho những ai dính vào đó. Kết luận rằng selling vẫn chưa xong hẳn. Equity markets trên thế giới vẫn còn rất e dè. Điển hình là US market hôm nay. Ngày hôm qua là a "good day." Hôm nay không có cái followthrough (*). Đó thường là dấu hiệu rebound của một oversold market nhiều hơn. Thêm vào đó số lượng PUT OPTIONS (**) trên các market indices tăng khá mạnh. ISE (International Securities Exchange) một thị trường chuyên về Derivatives trading cho biết số lượng puts treo trên các chỉ số index như Dow Jones, Nasdaq, SP 500 và các chỉ số của thị trường Nhật, China tăng rất mạnh trong mấy ngày qua. Put premium (***) lên khủng khiếp. Đó là dấu hiệu Derivatives Traders đang đánh cá vào một second down leg của thị trường thế giới trong thời gian sắp tới.
(*) Follow-through là một hiện tượng tiếp nối. Có nghĩa là nếu có selling hay buying mạnh đủ để chuyển hướng đi thị trường giống như sự kiện đã qua mấy ngày nay thì ngày sau đó market sẽ tiếp tục rớt hoặc lên mạnh gần giống như là cái của ngày đầu tiên. Follow through là một hiện tượng xác định là những gì đã xảy ra vài này trước đó là một sự kiện thật, chứ không phải là ngẫu nhiên. Bởi vậy, khi mới có selling/buying mạnh vào ngày đầu tiên, traders chưa nhẩy liền vào. Họ đợi market xác nhận lại (confirm) trước khi xua quân vào mục tiêu. Và cái signal của tiếng súng lệnh này là FOLLOW-THROUGH. (**) Put options là một thế đánh option khi người ta nghĩ là thị trường sẽ đi xuống. Nếu đoán là đi xuống thì họ sẽ mua PUTS. (***) Put premium là giá thành của put options. Giá thành của options được định giá bằng mức độ giao động trong thị trường (Volatility). Khi traders đánh mùi (smell) được một volatility spike (tăng vọt) vì market đang giao động thì họ tăng giá options lên cực nhanh và cực mạnh. Có những trường trong vòng vài ngày sóng gió, giá options từ 1 lên đến 10 cũng không hiếm lắm. Đây là market của một zero-sum game, giống như currency. Cho nên mức độ sát phạt trong này cũng nhanh và gọn không kém gì Currency market.
VNI đang đi trong một channel, đuợc tuợng trưng bởi hai lằn xanh duơng. Chừng nào nó break out khỏi cái channel này thì lúc đó mới lo. Formation của mấy ngày qua có một dạng bullish nếu nó break out khỏi cái triangle nhỏ màu xám phía trên Break out thường phải cần volume để chứng minh rằng đó là một break out thật sự. Volume nó noi cho anh biết là người ta đang mua nhiều vì họ tin stock. Break out mà không có volume dể thành bear trap. Nếu volume này mà cao thì chart này look very good. MACD cũng xoay chiều.
chứng chỉ quỹ luôn xoay quanh NAV của nó. Cho nên tôi nghĩ BF1 sẽ khó mà lên cao được.
Chứng chỉ quỹ là cái gì? Mutual funds phải không? Nếu nó là mutual fund thì tại sao không lên được? NAV cũng như giá của một cổ phần thui. Nếu mà NET của tống số shares trong fund lên ngày hôm đó thì NAV sẽ thay đổi để phản ảnh cái giá thật sự trong fund. Nó rỏ hơn là NAV là một stock đó. Nó không có volatile bằng stocks vì nó được diversified qua nhiều stocks khác nhau. Nhưng chung qui thì nó cũng lên xuống như stocks thôi.
vấn đề là thằng này là một quỹ đầu tư cân bằng. Danh mục của nó 70% là trái phiếu, 30% là cổ phiếu, nên sự biến động của nó ít hơn stock rất nhiều. Hôm nay lại một phiên kịch trần của BF1 với dư mua trần gần nửa triệu chứng chỉ.Phải chăng có news?
Đây là một quỹ đầu tư mà tiếng Anh gọi là MUTUAL FUND. Loại đầu tư này có rất nhiều kiểu khác nhau. Có lẽ vì thị trường VN mới mở cho nên chỉ có loại hổn hợp của stocks và bonds. Yeah...nó không lên mạnh bằng stocks, nhưng ngược lại nó cũng không xuống mạnh bằng stocks. Nếu ai có tiền muốn đầu tư vào thị trường chứng khoán, nhưng không muốn nhức đầu vì lên xuống của giá stocks thì nên bỏ vào trong quỹ này. 5, 10 năm sau khi VN thành một Taiwan, một Singapore hiện tại thì là đủ giàu rồi. Cá nhân tôi bên này đang kiếm mấy Mutual fund loại chuyên đầu tư vào VN, để bỏ tí tiền vào đó và quên luôn. Hy vọng 5, 10 năm sau dở ra coi lại sẽ thấy giàu hơn nhiều. Pru là một công ty đầu tư lớn thứ 5 on Wall Street (5th largest brokerage house) thì đầu tư với họ là quá tốt rồi. Cái này hình như là cho FUNDAMENTAL ANALYSIS thôi anh. Tôi không có xài software nào về fundamental analysis cả. Nếu anh biết xài Excel thuần thục thì dư sức làm được hết. Cái này hình như là một investment group nào đó và họ bán cho thành viên. Technical analysis cho TTCKVN đã khó vì thiếu data. Mà data thì chỉ cần vài con số nữa là đủ. Vậy mà còn kiếm chưa ra .
Hai anh làm ăn tốt quá, có thể chỉ giùm các newbies như thế nào mới là "gãy cổ" được không? Giá như ra sao với neckline thì coi như là được confirmed? Đúng là ngồi canh me mệt thiệt đó. Có khi nó chỉ đi xuống chút xíu rồi lại quay ngược lên trên?! Vẽ neckline như thế nào cho chính xác cũng không phải là đơn giản.
Đó là một formation rất thông dụng, gọi là Head & Shoulder. Chỉ anh như thế nào được? Anh phải tự kiếm sách mà đọc thì may ra. Trading là một chuỗi ngày dài học hỏi. Học trong cái thua và cái thắng. Cái khó nhất không phải là thắng đâu. Khó nhất là giữ tiền mình thắng đó. Wall Street có câu: You're as good as your last trade. Muốn kiếm ăn trong currency market anh phải chấp nhận trả cái giá khá đắt. Nếu anh chưa bao giờ trade trong thị trường hung hãn này thì anh kiếm một broker nào cho anh thực tập, giống như anh White Hat vậy. Chừng nào anh đủ "công lực" rồi thì xuống núi. Và vào giang hồ với số tiền thật thật là ít. Lý do mà anh xai ít tiền là vì ANH SẼ MẤT HẾT số tiền đó trong thời gian rất ngắn.
có lẽ giới truyền thông sẽ đưa ra những thông tin có lợi cho tt như phỏng vấn các nhà ktế hay các nhà chức trách. và các ông này đương nhiên sẽ trả lời kiểu như "sự giảm sút nhất thời là quy luật của tt, ttVN vẫn còn vững mạnh ..."
Đừng bao giờ tin vào lời nói của những nhân viên chính quyền. Cho dù một bear market te tua trước mặt họ vẫn nói tốt. Họ bằng mọi giá phải trấn an quần chúng. Với tư cách một nhân viên của chính phủ, ai dại gì đi nói xấu thị trường hay kinh tế của quốc gia mình? Trading is INSIGHT OBSERVATION. Anh phải tự tìm hiểu lý do TẠI SAO market đã và đang đi. Khi tìm được một câu trả lời thỏa mãn rồi ( đúng hay sai chỉ có thời gian trả lời được) thì lúc đó anh mới vào cuộc chơi. Nếu thua lần này thì lấy đó làm một bài học cho kỳ tới. Dần anh sẽ trở nên nhạy bén với những sự kiện lên xuống của thị trường mà khỏi cần ai nói cho anh biết. Lúc đó nhiều khi anh nghe hay đọc báo phân tích về thị trường của ai đó, anh sẽ thấy cái sai và cái đúng của tác giả. Trading là chỉ vậy thôi.
hôm nay VN-index rớt thêm 38 điểm vượt qua mức kháng cự hôm trước. Anh VC có nói nếu bị beark khỏi mức này thị trường sẽ trượt dài.
Hôm trước tôi có tiên đoán rằng khi VNI đụng khoảng 1070 thì nó sẽ rebound. Lý do là vì đó là điểm REACTIONARY LOW của nó trong kỳ rớt lần trước. Hôm qua nó gãy điểm đó luôn. Hôm nay thì nó rebound lại. Cái này gọi là volatility của thị trường. Điểm 1070 là cái mốc giữ thị trường không cho xuống quá sâu trong kỳ selling này. Đó là tại sao hôm nay anh thấy nó rớt khá mạnh vào lúc đầu và rebound lại vào cuối ngày. Đó là vì điểm reactionary low. Dĩ nhiên những con số mà chúng ta bàn thảo tại đây không bao giờ là chính xác, nhưng ý chính là như thế. Sự kiện hôm nay VNI rebound, trên Candlestick chart đó sẽ là một HAMMER formation nếu các anh có giá High, Low, Open, Close đàng hoàng thì các anh sẽ thấy formation này hiện ra hôm nay. Anyway, sự kiện hôm nay là một reversal trong chỉ số VNI. Nhưng mà các anh đừng vội mừng. Selling chưa có xong đâu. Thường thường thì giá sẽ nhẩy lên một điểm nào đó. Các anh có thể lấy Fibonnacci ra đo điểm nhồi của thị trường. Cái up leg ( đi lên) sắp tới này sẽ không nhiều và không lâu. Không nhiều có nghĩa là nó sẽ không break new high cho VNI. Không lâu có nghĩa là nó không đi như hồi đầu năm đến giờ. Nói theo danh từ nhà nghề thì cái bounce sắp tới này là một DEAD CAT bounce. Có nghĩa là nó không mạnh lắm. Sau đó là đợt selling khác sẽ xảy ra. Đợt này có thể sẽ mạnh hơn đợt sắp tới nhiều và sẽ đi sâu hơn điểm thấp nhất của VNI ngày hôm nay. Theo tôi đọc trên các website khác thì điểm thấp nhất của VNI ngày hôm nay là dưới 1000, đúng không? Nếu đúng thì lần sau nó sẽ gãy 1000 này. Selling đợt sau sẽ mạnh hơn trước. Lý do? Người ta đã sợ chuyến này rồi. Đợt sau, nếu có, thì thiên hạ sẽ chạy nhanh lắm. Selling sẽ mạnh hơn và dài hơn. Cũng xin nói thêm là trong đợt selling này, chỉ nhìn giá (tape action) nếu ai có kinh nghiệm trade ở các thị trường khác thì biết là kỳ này là institutional sellings, chứ không phải là các chú newbies mới chơi đâu. Tụi nó sell thật là đúng sách vở. Có nghĩa là selling liên tục cho đến đúng một technical point mới dừng tay. Nếu lập luận này đúng thì lần sau sẽ khá mạnh.
Việc xác định trend quả là rất quan trọng. Khi xác định được trend rùi thì tìm cách theo trend đó. Tuy nhiên TT VN bị cái giới hạn 5% và khớp định kỳ hạn chế. Xác định được uptrend rùi, muốn nhảy vô không nhảy vô được và downtrend cũng vậy, nhảy ra không nhảy ra được. Tính thanh khoản kém.
Selling hay bear market thì trong thị trường nào cũng có. Nhưng người ta chết không phải vì selling, mà là vì cái luật 5% limit này. Chánh phủ VN nhiều lần lên tiếng báo động về cơn sốt TTCK, nhưng họ lại không biết rằng chính họ là người tạo ra con sốt này bằng cái luật lạ lùng 5% limit. Tôi không hiểu ai là người giúp VN tạo nên TTCK. Lần chót tôi nghe nói đến thì Merrill Lynch là công ty giúp VN. Họ đưa người VN qua HK để học mô hình điều khiển thị trường. Theo tôi biết thì HK cũng không có luật này. Đây là sợi dây thòng lọng xiết cổ người đầu tư, và cũng là lý do chính của cái hổn loạn khi selling xẩy ra. Nó cũng là lý do chính mà VN có con sốt chứng khoán. Ở các thị trường khác, người ta chỉ xài luật limit vì trường hợp đặc biệt nào đó thôi. Chẳng hạn như bên Futures thì cũng có các limit, nhưng limit của họ để dành cho thiên tai, chứ không phải là để như bên VN. Ngoài ra số lượng volume của họ cực kỳ cao. Thành ra limit rất khó mà đụng mỗi ngày như của VN. VN thì ít (poor liquidity) mà còn thêm cái này nữa. Thành ra, khi market lên thì nó lên rất nhanh, rất mau. Cái nhanh và mau này không phải vì stocks quá tốt, mà là vì cái limit. Đây là một lực cung cầu giả tạo. Giả tạo vì sao? Vì khi giá đụng 5% limit thì không còn được mua bán nữa. Trong một market bình thường nó làm cho người ta có cảm tưởng là giá tăng ghê gớm lắm. Nhưng thật ra là không phải vậy. On the down side, thì nó làm cho người ta hoảng sợ vì thấy giá cứ mất hoài mà mình thì bán không được. Bán không được mới làm người ta sợ. Chứ không phải bán giá thấp mà người ta sợ. Tại sao? Tại vì bán không được thì mai phải bán giá thấp hơn. Vài ngày bán không được là kể như đi mất vài chục phần trăm. TTCKVN đã rớt mấy ngày? 5 hay là 7 ngay? Bao nhiêu stocks đã mất giá từ 20-30% trong thời gian qua? Tiền trong account cũng thế. Khoảng một tuần rớt mà mất gần 30%. Đó là chưa kể sự kiện không biết hôm sau có bán được hay không? Fear of the unknown ( Sợ cái không biết) là một điều đại kỵ trong financial market.
Không biết TT Mỹ có bị như thị trường VN không?
No...không có. TTCK Hoa Kỳ thì bác cứ sell thoải mái. Sell chừng nào hết stocks thì thôi. Mua cũng vậy. Mua chừng nào bác hết tiền thì thôi. Không có limit. Tuy nhiên, trong trường hợp thị trường lên quá cao hay xuống quá thấp thì NYSE và Nasdaq sẽ không cho program trading trade trong vòng một thời gian nào đó. Hình như là 15 phút thì phải. Sau đó rồi thì cứ việc tiếp tục. Program trading là các hệ thống computers trên các trading desks on the Street tự động mua bán khi giá đụng một mức nào đó.
TT VN có bàn tay thao túng của các tổ chức. Điều này ai cũng phải công nhận.
Actually, tôi không nghĩ là họ thao túng theo đúng nghĩa danh từ. Ý của tôi là họ rất technical trong việc đầu tư của họ tại VN. Ở một một thị trường mà đã lên mạnh như VN thì vấn đề profit taking là phải có. Trong các thị trường khác, mỗi một năm anh đem về 30% là quá lớn rồi. Chỉ trong mơ mới có như thế. Các anh có nghe đến danh George Soros phải không? Anh biết mỗi năm Soros đem về bao nhiêu không? 30% thôi. Nhưng Soros làm được như thế gần 30 năm rồi. Còn VN thì mới đây. Cho nên với một thị trường lên nhiều như thế thì vấn đề cash out của các institutions là chuyện phải xảy ra. Và khi nó xảy ra thì nó thường không chỉ xảy ra một ngày, hay một tuần. Institutions thường được ví như là con voi, hay còn được gọi là big boys. Họ có khả năng move market. Nhưng khi họ mua và bán, họ rất thận trọng. Không muốn để lại dấu vết. Vì người ta mà biết họ chạy ra/vô thị trường thì họ sẽ không mua được giá như ý. Thành ra họ phải có một thời gian dài để ra vô. Danh từ nhà nghề gọi đó là "building your position." Position có nghĩa là vị trí, vị thế. Nhưng ở đây có nghĩa là gom cổ phiếu, hay bán cổ phiếu nhiều ra thị trường với một minimal impact. Một mutual fund managers muốn mua thì họ cần một thời gian dài mới mua đủ số lượng họ cần ở một giá họ muốn. Khi bán cũng vậy thôi. Thành ra, muốn trade thành công trong các thị trường, Việt hay Mỹ, anh phải biết dò vết chân của các big boys, của the Elephant. Và dấu hiệu mà người ta thường xài là volume. Volume cao hơn bình thường vào một down day nào đó thường là có ai đó vừa đẩy stocks ra. Ở VN vì không có những data liên quan đến từng stocks trong việc mua bán cho nên hơi khó dò la. Nhưng anh có thể nhìn giá và sự lên xuống của stocks, của VNI để tìm signal .
Nhưng sang tháng 4, có nhiều thông tin tốt hỗ trợ như: Kết quả kinh doanh quý I/2007 của hầu hết các doanh nghiệp niêm yết trên sàn HOSTC đều rất tốt.
Một điểm đặc thù của thị trường chứng khoán là gì? Nó là một cái máy đo sự phát triển của kinh tế rất chính xác. Ngoài ra, nó còn là một cái máy tiên đoán về sự phát triển, suy thoái của kinh tế. Cái tin phía trên mà anh nói đó tôi có thể nói với anh là nó đã FACTOR VÀO GIÁ HIỆN TẠI RỒI. Đây là một trading concept rất mới đối với các anh, nhưng không có lạ gì cho các thị trường lớn khác. Ở đời anh bán cái gì khi nó có một VIỄN ẢNH TỐT NHẤT thì mới được giá cao, đúng không? Tôi nhấn mạnh hai chữ VIỄN ẢNH. Tại vì đó là tương lai. Và tương lai thì có đúng có sai. Nhưng nếu tôi muốn bán cho anh một món đồ ở một giá cực cao thì không gì dể bán bằng cách vẽ lên cho anh một viễn ảnh thật đẹp, thật huy hoàng. Anh phải biết rằng sự suy thoái của kinh tế BẮT ĐẦU vào lúc kinh tế ở mức cực cao. Sự phục hồi của kinh tế bắt đầu vào lúc kinh tế ở mức cực thấp. Trái banh khi được liệng lên không trung. Ở điểm cao nhất của nó cũng là điểm khởi đầu cho nó đi xuống. Kinh tế là một chu kỳ. Có lên; có xuống. Khi kinh tế ở mức quá cao thì SÁT XUẤT của nó đi lên từ đó thêm là bao cao nữa? Đó là tại sao Wall Street luôn bán hàng cho anh vào lúc quần chúng ai cũng nao nức về một viễn ảnh huy hoàng ở tương lai. Dân đầu tư thứ thiệt là loại người "có sạn trong đầu" họ hiểu tâm lý người ta nhiều lắm. Và trading là một mind game....
- Kết quả đại hội cổ đông với kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2007 hấp dẫn. - Tăng vốn, phát hành thêm cổ phiếu, thưởng cổ phiếu...
Các công ty VN đang được cố vấn bởi các công ty tài chánh của Mỹ. Họ biết thị trường CKVN hiện đang hot. Bán cái gì cũng chạy cho nên đây là lúc tốt nhất để ra IPO. Anh không ra IPO bây giờ thì chừng nào anh mới ra? Anh ra bây giờ, mà anh có đui cùi, sứt mẽ gì nữa thì mấy chú newbies cũng nhắm mắt mua đại. Anh bán được giá cao. Mai mốt thị trường rớt thì anh cũng thủ trong tay một mớ tiền IPO rồi. Thiên hạ có chết là chuyện của người khác. Chủ nghĩa tư bản có nhiều cái hay, nhưng vì là một chủ nghĩa được xây dựng trên kim tiền nên nó rất ác liệt. TTCK là một sản phẩm tối ưu của chủ nghĩa này. Cho nên đừng nhìn vào mấy cái tin này để nghĩ là tương lai là một thiên đường. Anh nên nhìn nó dưới một cặp mắt e dè thì đúng hơn. Ở đây tôi chỉ nói về câu hỏi tăng vốn, phát hành thêm cổ phiếu v..v của anh. Lịch sử là một bánh xe, một hình tròn của chu kỳ. Nó lập lại rất thường. Tuy nhiên, cái khó của bài học lịch sử là KHI NÀO (timing) sự kiện củ sẽ tái diễn.
Trong xu thế downtrend, cho dù công ty có tin tốt nhưng giá vẫn down
Anh không nghe tôi thường nói: Rising tide lifts all boats....hay sao? Tide = thủy triều. Rising tide = thủy triều dâng thì thuyền bè nào cũng lên. Low tide = thủy triều xuống thì tàu nào cũng xuống hết. Tuy nhiên một good stock thì xuống ít so với một bad stock. Và định nghĩa của một good stock là gì? Là các công ty thuộc các kỹ nghệ mà người ta không có thì không được. Chẳng hạn như đồ ăn, điện, và các vật dụng cần thiết hằng ngày.
Chỉ từ thời gian từ sau Tết trở lại đây, newbies VN mới nhảy vào mua mạnh mà chủ yếu là mua các cổ phiếu giá thấp chứ không phải là mua bluechips.
Đây thường là dấu hiệu của một speculating market (market của dân đầu cơ). Khi một stock đi từ một stock bình thường đến một blue chip thì thị trường cũng đã đi một khoảng xa. Song song với việc đó là tin đồn về việc làm tiền trong thị trường dể quá, cho nên một số tay mơ nhảy vào. Loại người này vào thị trường với một hy vọng rất lớn, và đánh rất bạo. Họ muốn ăn nhanh và nhiều như những người đi vào lúc đầu. Good stocks với giá rẻ trong một thị trường lúc đó không còn nữa, cho nên họ quay qua các stocks nhỏ, hy vọng một mai nó sẽ thành đại bàng vổ cánh bay xa. Nhưng thị trường nó có cái giá của nó. Khi có một sự phân biệt về blue chip stock và speculative stocks thì đó có nghĩa là thị trường đã định giá rồi. Nhưng người ta vẫn thích mua các speculative stocks hơn. Vì nó cho người ta hai điều. Thứ nhất là MỘNG MƠ; thứ hai là THỎA MÃN CƠN GHIỀN của CỜ BẠC. Mua một blue chip stock đợi ít gì cũng một thời gian sau nó mới lên. Cái đó thì "chậm quá." Cho nên chơi low-priced stocks "fe^" hơn. Chỉ cần nó pop một cái là thấy lời nhiều trên phương diện phần trăm (%) rồi. Đúng không? Khi anh thấy cái này xảy ra trong thị trường thì anh nên lui quân là vừa. Đó là dấu hiệu của một cái đỉnh. Tại sao? Tại vì trong thị trường bấy giờ đã hết GOOD STOCKS với giá rẻ rồi. Vì hết nên người ta mới xoay qua mấy chú low price để chơi. Chơi stocks trong giai đoạn này với các low priced stocks là một trò chơi của hy vọng, nhiều hơn là một lối đầu tư đàng hoàng. Low-priced stocks còn có một nick name gọi là "lottery ticket." Có nghĩa là mua vé số...
...Thời gian gần đây nước ngoài bán nhiều hơn mua, giao dịch ít đi, làm giá chứng khoán down. Vậy là giả thuyết tổ chức muốn bán để hiện thực hóa lợi nhuận chưa chắc chắn lắm.
Hiện tượng này dân nhà nghề gọi là CASHING OUT. Có nghĩa nó họ không thấy giá stocks, blue chip hay không, có nhiều hy vọng nữa. Người đầu tư nhà nghề họ có cái nhìn khác với các tay mơ. Họ biết lúc THAM đúng lúc, chứ không phải lúc nào cũng tham. Tới một lúc nào đó thì họ dừng tay và sửa soạn cash out. Đó là tại sao tôi nói với anh là thấy cách thức mà VNI rớt trong thời gian qua là biết rồi. Họ sell liên tiếp cho đến một mức nào mới dừng tay, chứ không phải sell một vài bửa rồi ngưng. Theo tôi biết thì tiền lời đầu tư ở VN không đóng thuế, đúng không? Nếu như vậy thì còn mạnh tay sell nữa. Ai dại gì không chịu cash out trong một market lên gần 60% kể từ đầu năm và khỏi thuế? Nếu anh là họ anh nghĩ sao? Anh cầm trong tay vài chục triệu US $. Đầu tư vào TTCKVN. Chỉ trong vòng 3 tháng, kể từ đầu năm cho đến nay chỉ số VNI lên 450 điểm so với điểm khởi đầu của năm là 750 (450/750 = 60%). Anh đi đâu tư vào thị trường nào trên thế giới hiện tại để có con số return cở này? TTCKTQ (Shanghai Stock Exchange) nguyên năm ngoái lên khoảng 144%. Với con số phần trăm này, năm 2006 TTCKTQ dẫn đầu thế giới. VN năm ngoái cũng khá lắm, nhưng không phải là số 1 hay số 2, nhưng là top 10 của thế giới. Nhưng năm nay thì khác xa. Mới 1/4 của năm thôi mà đã là 60% rồi. Nếu lấy con số 60% trong ba tháng của VNI và annualize (hm...tạm dịch là nguyên năm) nó thì anh nghĩ VNI sẽ là bao nhiêu? Đến lúc này mà không lo chạy thì còn đợi chừng nào?
Comments
Post a Comment