This is a man's game.
Bài học đầu tiên của trading là FOLLOW THE MARKET, chứ không phải
FORECAST THE MARKET.
Khi anh thấy trend correct, việc đầu
tiên dùng Fibonnacci đo. Song song với cái đó là các chỉ số momentum, trending
indicators khác. Khi thấy nó diễn tiến theo đúng ý của anh thì anh đợi một
buying/selling signal để nhảy vào. Và signal đó (đối với tôi) là một
candlestick formation. Anh có thể xài candlestick formation để kiếm điểm xoay
chiều của thị truờng.
Tôi ít khi xài MACD để phát hiện xu hướng
giảm/ tăng của giá. Tôi chỉ xài nó để kiếm divergence trong giá và MACD.
Riêng về trend lên xuống thì tôi xài Moving Average. MA 200,
MA 50 kêt hơp Ichimoku là PP xác định Trend hiệu quả.
Song
song với cái đó, tôi dò ADX để kiếm sức mạnh của trend hiện tại, xem nó ra sao.
Mạnh hay yếu? Để xác định lại sự kiện giá và Moving average. Tôi filter (gạn
lọc) nó bằng cách đợi 3 đến 5 ngày cho chắc ăn.
...nếu trend đủ mạnh thì có thể price sẽ chỉ xuống ít và
sau đó sẽ resume? Lúc đó thì dùng cái gì để xác định xem có nên buy ko?
Khi giá lên lại để tiếp tục đi theo trend thì
anh cần coi hai điều: Volume (nếu là stocks), và REACTIONARY POINTS.
Reactionary
points là điểm high/low trên charts nói lên tâm trạng của investors trong
khoảng thời gian ngắn vừa qua. Ở một down trend, thì reactionary points
thường là điểm counter-trend move (gọi điểm này là reactionary high). Ở một
up trend thì anh cần phải đợi nó clear a recent high để tránh a bear trap.
Market hôm nay đang
rebound được chút ít. Đây là một việc bình thường thôi. Oversold market thường
sẽ có rebound.
Cuối tuần này là chỉ số unemployment của tháng
Hai ra. Đây là một con số quan trọng nhất của tháng. Market sẽ giao động mạnh,
nếu con số này lộn xộn. Thêm vào đó selling trong gần tuần qua cũng quá đủ cho
nên bây giờ rebound thì cũng không có gì đặc biệt. Điều đáng nói là nếu từ đây
cho đến thứ 6 mà market bình yên. US$ lên lại một phần của số điểm đã rớt (các
bạn có thể xài Fibonnacci để dò xét) và con số unemployment này không mạnh như
người ta đoán thì selling sẽ tiếp tục. Theo thiển ý của tôi thì trừ khi con số
này thật là mạnh, ngoài tầm tiên đoán của tất cả, và các chỉ số nhỏ bên trong
cũng gần như thế thì đồng US$ mới có nhiều hy vọng. Cái selling mấy hôm nay
không phải là một selling tầm thường như một correction. Đó là một thay đổi
toàn diện trong vấn đề risk và phân lời.
Mấy đường này nói chung là đo sức mạnh và
momentum của Trend. ADX là sức mạnh; MACD & RSI là momentum. Muốn xài ADX
thì nhìn trend truớc, xem nó đi đâu. Khi định được hướng đi của nó rồi thì mới
xài ADX để đo cường lực của nó.
Còn riêng về MACD & RSI thì tìm divergence
của nó và giá. Nếu giá lên mà hai chỉ số này lại đi xuống thì đó có nghĩa là
giá sẽ yếu dần và sẽ đi theo huớng đi của momentum. Nguợc lại, nếu giá đi xuống
mà hai chỉ số này lại đi lên thì tưong lai giá sẽ có chiều huớng đi lên theo.
Market Breadth Indicators là những chỉ số
chuyên đo hướng đi và sức mạnh của thị trường nói chung. Đây không phải là các
chỉ số dùng cho từng stock một. Đây là chỉ số dành cho các market indices,
chẳng hạn như chỉ số Dow Jones, Nasdaq Composite, SP500, hay là VNI của Việt
Nam. Phần lớn các chuyên gia phân tích nhà nghề thường bắt đầu bằng các chỉ số
này. Sau đó, họ mới lần mò xuống các chỉ số khác, chẳng hạn như Mommentum
Indicators và Trend Indicators.
Formation của anh tuy đúng, nhưng anh nên coi
chừng. Khi gần đến mấy buổi họp quan trọng như G7, hay the FED meeting thì
market rất volatile. Volatility is non-directional cho nên nó có thể whipsaw
anh lung tung. Traders đã short nó te tua mấy tuần qua. Bây giờ lại gần G7 meeting
(cuối tuần này) cho nên tụi nó sẽ lợi dụng thời điểm tốt (weak Yen) từ đây đến
đó mà cover short position, hay ít gì cũng trim down shorting positions. Cái đó
sẽ support the Yen. Nếu anh hên thì sẽ ăn ít. Còn nếu anh xui thì có chú nào
nói năng bậy bạ gì một vài câu làm cho mấy chú short run tay thì tụi nó sẽ
cover mạnh hơn nữa. Either way, market này tốt nhất ngồi ngoài đợi bà con tuyên
bố lung tung trước đi. Rồi từ từ mà xua quân vào kiếm ăn sau khi market đã có
một hướng đi nhất định
Bác có đề nghị dùng thêm
đường nào nữa không ạ (theo kinh nghiệm của bác í)? Nếu mình trade trong ngày
thì nên dùng đồ thị nào trong những cái này: 5 minutes, 10 minutes, 30
minutes, hourly, 4 hours,...? Em thấy việc đoán giá cả không chỉ thuộc vào
đồ thị mà còn phụ thuộc vào nhiều nguồn khác. Nếu dự đoán bằng đồ thị thì xác
suất khoảng bao nhiêu phần trăm?
Tôi thường scan market bằng cách xài 1 hour
chart. Nếu thấy cái gì lạ lạ thì đào sâu thêm bằng cách chuyển qua 4 hour chart
để có cái nhìn tổng quát hơn. Nếu nó vẫn còn đẹp trong 4 hour chart thì tôi mới
quay về 5 minute chart để coi giáđã như thế nào trong thời gian vừa qua. Trong
phần 5-minute chart này, tôi kiếm volatility của giá. Nếu volatility tăng thì
đó mới có cơ hội làm ăn. Currency market là một news-drive market (=market bị
drive bởi news). Và ảnh hưởng của news vào thị trường này thường là khoảng 45
phút trở xuống. Cho nên trong vòng 45 phút này mà volatility vẫn còn mạnh thì
mới tính chuyện ra vô. Bằng không thì coi như lỡ một chuyến đò. Trong lúc này
đừng xài indicators vì indicators luôn luôn lag. Chỉ xài nó SAU KHI anh đã có
một set of data rồi. Trong một 5 minute chart với một volatility đang tăng
cường độ thì nên xài TA formation, đặc biệt là candlestick (loại 3-bar
formations). Xong rồi, canh các chỉ số momentum một lần chót cho chắc ăn.
Ý tôi muốn nói ở đây là đừng chú trọng nhiều
vào các indicators ngay lúc đầu, mà nên kiếm formations trước. Có formation rồi
thì dể làm ăn hơn Xác Xuất huh? 55% thui. Đó là trung bình. Còn xui thì 45% hay
ít hơn. Xác suất mỗi lần trade không quan trọng bằng cách "đi tiền."
Anh hiểu cách đi tiền là nghĩa gì không? Có nghĩa là đối với tôi lúc mới nhảy
vào mà thắng thua không quan trọng vì tôi cut loss rất mau. Nhiều khi nhảy vào,
mất 5 pips là tôi cho đi liền. Thành ra, nếu tính theo phần trăm tôi nghĩ là
thấp lắm. Nhưng ngược lại, nếu vào xong mà thấy lên chừng 20 pips và market
đúng như ý mình đoán thì tôi nhảy vào thêm với số lượng 10 lần hơn số lượng lần
đầu. Cái đó gọi là đi tiền đó. Trading, các anh phải nhớ, không phải là SỐ LẦN
mình thắng, mà là SỐ TIỀN mình thắng.
Tham quan một số trang Web về TTCK VN
thấy họ kiếm tiền sao mà dễ quá làm tôi nôn quá. Nhưng thật sự chẳng
biết mua gì bán gì nên thôi cứ tiếp tục ngồi xem thiên hạ kiếm tiền
vậy.
Mấy người đó cũng không hơn gì anh. Nhưng họ kiếm tiền được trong thị
trường này là vì nguyên lý "dòng sông" mà anh vừa nói phía trên.
Market này người Viêt Traders nào cũng make $ được cả. Vấn đề chỉ ít nhiều mà
thôi. Anh quen với thị trường càng nhiều thì anh sẽ make $ nhiều TRONG LÚC
NÀY. Lý do là đây là một bull market của VN, và stocks tốt xấu gì cũng lên
hết. Cho nên người mua stocks nào cũng vậy. Nhưng rồi có ngày nước sẽ rút. Phần
lớn những số người đó sẽ trả lại tất cả, nếu không nói là thêm nữa. Tôi
không phải trù ẻo người ta (ai có đọc cái này xin đừng hiểu lầm).
Nhưng đó là định luật của market từ đó đến giờ. Chỉ có dân nhà nghề sống
mà thôi. Bài học này đã được người Việt tại Mỹ học 7 năm về trước trong kỳ
bull market của 2000. Bây giờ nó đang tái diễn tại VN. Anh muốn kiếm
tiền trong thị trường này chỉ cần quen tên một số stocks mà thôi, và cứ
mua. Nhưng điều quan trọng là phải biết lúc nào gió xoay chiều để mà chạy.
Đây không phải là một trò chơi cờ bạc, nhưng nó có nét của một ván bài khi
người ta thua. Anh cứ nhớ câu chuyện hôm nay đi. Sau này khi nước rút thì
sẽ có người thua, và những người đó sẽ kết án thị trường là một ván bài,
một canh bạc.
Và theo như anh đã nói trong bài, anh có
thể cho tôi biết phản ứng của TRADERS trong trường hợp nếu nước lên
thì sao và nước xuống thì sao được không?
Traders là một loại
người rất rành về tâm lý người khác. Khi market mới vừa lên thì họ thường là
người đầu tiên nhảy vào vì khả năng nghề nghiệp bén nhậy của họ. Ngược
lại, khi gió xoay chiều thì họ rút. Họ không bao giờ là người chót rời bửa
tiệc tàn. Vấn đề họ làm như thế nào thì tùy người. Riêng cá nhân tôi thì nhìn
phân lời để đo mức nước của dòng sông. Phân lời thế giới ảnh hưởng rất
mạnh đến giá cả của chứng khoán. Phân lời thế giới gồm có phân lời của Mỹ,
gọi là Fed Fund. Phân lời thứ nhì là của Anh Quốc, gọi là LIBOR (London
Interbank Offer Rate). Khi hai phân lời này tăng thì thị trường chứng
khoán thế giới sẽ giao động mạnh. Ảnh hưởng của nó sẽ đi dần xuống các thị
trường nhỏ khác. TTCKVN chỉ có khoảng 100 công ty, với một vài công ty
lớn. Chỉ số VNI của các anh là một chỉ số dựa theo mô hình của chỉ số
Nasdaq. Có nghĩa đó là một market-cap weight index. Cho nên chỉ cần vài công ty
lớn trên thị trường rung rinh là VNI sẽ take the hit. Anh đã ngồi ngoài
chơi từ trước đến giờ rồi. Thì thôi ngồi luôn thêm chút nữa. Tiệc nào cũng
tàn. Đợi một đợt sau mà nhảy vào đở risky hơn nhiều.
USD và Gold là một INVERSE RELATIONSHIP. Cho
nên khi US$ mà mạnh thì tụi nó sell GOLD thui. Tôi không trade gold, nhưng
nếu phải take a position on Gold thì tôi take the short side. Lý do là USD đang
lên, cho dù người ta tiên đoán là nó sẽ xuống. Oil mấy hôm nay cũng lăm le
take out giá 60/thung. Oil và Gold thường đi chung, vì hai cái này là USD
hedge. Nhưng không biết người khác thế nào, chứ riêng tôi thì tôi vẫn còn
bearish on Gold và Oil. Tôi nghĩ cái bull market của nó qua rồi, đặt biệt
là oil. Cho nên nếu có bounce lên thì đó chỉ là một retracement mà thôi.
MACD (12, 26, 9) là các chỉ số default của MACD
mà phần lớn ai cũng xài. Tuy nhiên, nếu muốn đo lượng độ nhạy cảm (sensitivity)
của MACD trong giá, hầu có thể tìm ra một early divergence thì bạn có thể thay
đổi cái time frame. Tuy nhiên, điều nên nhớ là time fram càng ngắn thì độ chính
xác càng giảm. Tôi thường set up hai cái MACD. Một cái với time frame ngắn hạn,
và một cái với default time frame để coi cái khác biệt giữa hai cái MACD với
nhau. Nếu nó không có sự khác biệt, và longer time frame MACD confirms w/ the
short time frame thì đó là một buying signal trong MACD trading technique của
tôi.
Formation recognition là một sự quen mắt. Muốn
có cái đó, bạn phải tập vẽ chart cho nhiều. Chart mới đầu nhìn vào sẽ rất lộn
xộn, không nhận ra gì là gì đâu. Tuy nhiên, nếu nhìn quen mắt thì các formation
sẽ lộ dần ra thôi. Cái đó chỉ có khi bạn chịu khó thực hành, hay là có người vẽ
sẵn để bạn xem. Dần dần nó sẽ thấm vào thì bạn mới tự thấy được.
Xu hướng, hay còn gọi là trend, có thể kiếm qua
một trong phương cách đơn giản sau đây: Moving average & Trend line. Moving
average là giá trung bình của stock trong thời gian nào đó. Anh có thể chọn
thời gian là từ 1 ngày đến 200 ngày. Moving average này được tượng trưng bằng
một đường ngoàn ngoè chạy theo giá. Nếu trong khoảng thời gian chọn lựa đó,
moving average đi lên thì anh có thể tạm coi là stock đang đi lên. Phương cách
thứ hai là vẽ trend line.
Phương pháp này đòi hỏi một nghệ thuật nhìn giá
và kiếm những điểm quan trọng trên chart để kết nối nó lại với nhau để tạo
thành một đường thẳng. Chung qui là phương pháp này là một nghệ thuật. Anh phải
kiếm trên chart những điểm cao nhất trong thời gian qua. Nếu anh chọn thời gian
là 3 tháng thì trong ba tháng đó anh hãy kiếm những ĐIỂM CAO NHẤT của chart.
Bắt đầu bằng điểm cao nhất, xuống đến điểm cao thứ nhì, thứ ba. Nếu ba điểm nay
mà nằm trên một đường thắng với nhau thì đó tạm gọi là một trend line. Những
điểm cao này, traders gọi là REACTIONARY POINTS của chart, vì nó tượng trưng
mức độ tình cảm mạnh nhất của investors trong thời gian qua. Đây là một điểm
tình cảm rất khó đạt, chỉ trừ khi investors "xúc động" quá mới đạt
đến. Vì nó là những điểm gọi là EXTREME, cho nên nó được tương trưng cho một
vòng đai tình cảm của investors. Vòng đai này rất khó gãy, thành ra đó cũng có
nghĩa là giá support/resistance trên chart. Nếu gãy các điểm này thì đó có
nghĩa là tâm tình của investors đã xoay chiều. Một là họ đã nghĩ khác, họ chấp
nhận một giá khác mà lúc trước họ chưa chấp nhận được. Thí dụ như là anh đang
mua. Giá ở các điểm extreme là 100, 110 v.v.v...Ở những điểm này lúc xưa
investors sẽ bán hoặc mua. Nhưng ngày nay họ lại không để ý nhiều vì giá đã
break out/down. Lý do mà họ không để ý nữa là vì trong đầu họ đã có một sự thay
đổi về giá trị của stock. Thành ra, support và resistance line bị gãy.
Ơ trong TA không gì là tuyệt đối cả. Rất nhiều
khi formation đưa ra là đúng, nhưng giá lại không đi như ý muốn. Đó là tại sao
người ta gọi TA là một nghệ thuật nhiều hơn là một môn khoa học. Khả năng thu
thập và xài nó tùy thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm bản thân.
Lý thuyết là khi MACD fast
đi từ dưới lên và cắt MACD slow và trong vùng <0 thì là buy. Không hẳn như thế. Cá nhân tôi thì
thấy rằng buy/selling signal chính xác nhất của MACD là khi nó crossover gần
gần lằn zero line. Cắt xa quá ở hai vùng trên và dưới zero line thường có
nghĩa là giá chỉ dừng lại chút thôi. Mấy cái signal loại này không đáng
tin.
Theo anh đúng như những gì anh phân tích
thì signal sell này có an tòan không hay là đợi thêm.
Trade lâu rồi bạn sẽ thấy 50% of signal là sai. Sự chọn lựa cái nào nên
tin thường dựa theo kinh nghiệm bản thân của mình. Cá nhân tôi khi thấy một
signal thì ngồi đợi thêm chút nữa. Khoảng thời gian đợi thường là 3 (=3
candle). Nếu signal trên một 5-minute chart thì tôi đợi thêm 15 phút nữa SAU
KHI nó hiện ra, để filter out bad trades. Lý do mà làm như thế là vì tôi muốn
chắc chắn là signal đó đúng. Nếu nó đúng thì thường thường nó sẽ cho mình một
cơ hội để nhảy vào trước khi nó đi luôn. Và cơ hội đó thường xuất hiện một
khoảng thời gian ngắn sau khi signal đã được confirm
Cái formation bác lấy làm ví dụ chính là
Ascending triangle phải không?
No...không phải đâu bác. Ascending triangle thường có một mặt đi lên, cho
nên mới có danh từ ASCEND. Còn FALLING WEDGE thường là đi xuống, hướng đi hoàn
toàn trái ngược với hướng đi của giá. Formation này không khó nhận diện. Tại vì
nó luôn được bắt đầu bởi một strong trend. Sau đó, trend này correct. Số lượng
correction có thể được tính qua Fibonnacci sequence.
Kinh nghiệm thì cũng giống nhau thôi. Chỉ quan trọng một
điều là cách thực hành. Lúc trước khi học về TA, tôi thường viết các formation
ra trên những tờ giấy trắng mà người ta thường gọi là 3 x 5 cards. Anh đã từng
học ở Mỹ rùi chắc anh biết tôi nói cái gì mà. Đây là loại cards mà học trò
thường ghi notes xuống để ôn bài trước khi thi. Xong rồi bỏ vào túi. Đi đâu
rảnh rảnh là lấy ra coi lại. Tôi có cái tật là học cái gì tôi cũng tự chứng
minh là tại sao nó như thế. Chẳng hạn như học candlestick chart, khi đọc tên
của nó, tôi ráng tự giải thích với mình là tại sao người ta đặt tên cho nó như
thế. Khi trả lời được câu hỏi đó thì tự nhiên tôi nhớ. Khỏi cần phải ráng nhớ.
Học kiểu đó anh sẽ nhớ rất dai, tuy rằng học hơi lâu. Cũng như khi học các
indicators vậy. Đọc định nghĩa xong, nhìn formula rồi thì tôi tự tìm hiểu cách
cấu tạo formula của nó. Tôi so sánh định nghĩa và formual để hiểu cái LOGICS
BEHIND THE FORMULA.
->Em không hiểu tại sao 2 điểm anh
chọn là điểm reactionary points .Em thấy còn nhiều điểm còn cao hơn mà (ví
dụ chỉ xét trong tháng December).
Cách vẽ chart:
1. Chọn khoảng thời gian. Thông thường thì 6 tháng trở lên,
bắt đầu từ hôm nay.
2.
Trong khoang thời gian đó, bạn nhìn hướng đi của giá một cách tổng quát.
3. Sau đó bạn kiếm 3 cái đỉnh trong khoảng thời gian đó. Ba
đỉnh đó phải có những yếu tố sau đây.đỉnh cao thứ nhất thấp hơn đỉnh cao
thứ nhì, và cái thứ nhì thấp hơn cái thứ 3: Đó là định nghĩa căn bản của một
UPTREND. Khi nối kết 3 đường này lại với nhau thì bạn sẽ có một con đường thẳng
đi lên. Người ta gọi đó là HIGHER HIGH. Đó là tượng trưng cho một up trend.
Down Trend thì ngược lại
Như vậy có nghĩa là anh học T.A ở trường
ĐH?
Tự học thôi. Học mò một mình, rồi đem ra thử.
Hồi đó tôi đi làm ở mấy trading desk on the Street, tôi thấy người ta làm, rồi
tôi bắt chước làm theo và học lóm. Sau đó về mua sách học tiếp. Nhưng mà TA
không phải chỉ có học thui đâu. Nó cần phải thực hành mới hiểu được.
Bài học của trading là FOLLOW the market, chứ
không phải FORECAST the market. Thành ra, khi anh thấy được một điểm RẤT CÓ THỂ
là điểm khởi đầu cho một cái wave mới anh chỉ nên để ý nó thui. ĐỪNG TRADE
liền. Đợi đến khi nó bắt đầu đi đúng ý anh thì mới chắc ăn. Thêm vào nữa là thế
này. Wave thường bắt đầu bởi một CANDLESTICK FORMATION, chứ không phái là một
Fibonnacci sequence. Fibonnacci chỉ là một điểm tựa, một vùng đáng nghi. Chứ
không phải là điểm khởi đầu hay chấm dứt. Với một volatile currency như đồng
Pound này thì nó rất có thể overshoot cái target D của anh chừng vài chục pips
để rồi tà tà quay đầu đi lên.
Để xác định được thị trường đang ở giai
đoạn nào của Bull Market/ Bear Market.?
Theo định nghĩa căn bản thì khi một market mà
xuống dưới 20% so với giá đóng của năm trước, thì đó là một bear market. Ngược
lại, một thị trường nào mà lên cao hơn 20% so với giá đóng của năm ngoái thì là
Bull market. Định nghĩa này là định nghĩa của công ty Standard Poors (SP 500).
Bull và Bear market thường xuất hiện TRƯỚC KHI mọi người có cơ hội thấy nó.
Bear market xuất hiện vào lúc thị trường ở đỉnh cao nhất của nó. Và bull market
thì xuất hiện vào lúc thị trường ở điểm thấp nhất của nó.Tôi đang nói về THỜI
ĐIỂM xuất hiện của Bear và Bull market, chứ o phải là định nghĩa của nó.Tại sao
thời điểm xuất hiện nghe hơi ngược như thế?
Câu trả lời rất đơn giản. Khi sợi dây thung
được kéo đến mức tối đa thì nó chỉ có thể co lại mà thôi. Không thể đi xa hơn
được nữa. Bắt đầu từ giai đoạn đó về sau thì nó chỉ có đi xuống, chứ hết còn
sức để lên nữa cho dù trong lúc đó người ta còn rất phấn khởi về nó, đúng
không? Chính vì lúc đó nó bắt đầu cho nên không một mấy ai để ý. Họ chỉ để ý
SAU KHI sự kiện đã xẩy ra. Kinh tế cũng thế. Recession (kinh tế suy thoái)
thường bắt đầu vào lúc nào? Có phải là lúc kinh tế lên cao nhất không? Ở đỉnh
cao đó nó chỉ còn nước đi xuống mà thôi. Vậy có phải là sự suy thoái của kinh
tế bắt đầu từ một đỉnh cao của nó hay không? Trái banh khi được liệng lên không
trung, trước khi nó bắt đầu rớt xuống. Có phải đó là lúc nó ở điểm cao nhất của
không gian, phải không? Thị trường và kinh tế cũng thế thui. Cho nên trong một
bull/bear market, điều quan trọng là vấn đề phải nhận thức hiện trạng thị
trường. Vì từ hiện trạng đó, chúng ta mới có thể đúc kết một suy luận về nó, về
tương lai của nó. Để rồi khi thấy nó đi theo hướng suy luận của mình thì đó mới
là lúc mình nhẩy vào kiếm ăn.
(*) Nếu bạn nào chưa "thấm" cái lối
suy luận này thì đọc lại lần nữa và suy nghĩ kỹ lại. Bạn sẽ thấy sự thật là
thế. Đó là tại sao traders thường nói: Perception (một sự cảm nhận) makes a
trader; Deception (một ảo giác) breaks a trader.
Perception về cái gì? Về cái thật trạng của thị
trường, và chấp nhận một lối suy luận đi NGƯỢC với xu thế hiện tại để kiếm ăn.
Loại người làm được điều này thường thành danh trong thiên hạ (Wall St).
Deception thì ngược lại. Thôi nhé. Triết lý vụn về market bao nhiêu đó cũng đủ
rùi hén. Nói nhiều sẽ quá thành triết gia mất.
Aroon indicator:
Trong vùng 70 đến 100, trên vùng 70 đến
100 và nằm tại khu vực 30 là như thế nào?
Có nghĩa là khi các lằn Aroon down nằm trong
vùng từ 70 đến 100 thì market đang có một down trend. Hai chỉ số Aroon up và
Aroon down cộng lại sẽ thành 100. Cho nên nếu một trong hai chỉ số đó mà lên
thì cái kia phải xuống. Thí dụ, như Aroon up là lên đến 60 thì Aroon down sẽ
xuống đến 40. Chung qui là làm sao hai chỉ số này cộng lại là thành 100. Sức
mạnh của trend, dựa theo Aroon indicator, là khi nào Aroon (up/down) nằm trên
vùng 70 đến 100
Khi hai lằn aroon up và aroon down đan
xen vào nhau thì market, stock đang trade sideway.
Sideway có nghĩa là đi ngang, không lên không xuống. Market đi ngang có
nghĩa là giá đi ngang, chứ không phải là chỉ số Aroon đi ngang. Aroon chỉ đan
vào nhau mà thôi.
Volatility là gì? Nếu dịch ra tiếng Việt
là o ổn định hay thay đổi. Một volatility đang tăng cường độ nghĩa là giá đang
dao động mạnh hay là sao ? Mình sẽ dùng cái gì để đo volatility ?
Volatility mức độ giao động của giá. Giá giao động càng nhiều thì đó là
một phản ảnh của tâm tư người trong cuộc chơi. Giá giao động mạnh là vì trong
đó có những hoang mang. Người ta hoang mang thì người ta sẽ dể đưa ra những quyết
định sai lầm. Hình ảnh này cũng giống như một bầy thú đang bị rượt. Nếu bạn
quan sát phương thức đi săn của con sư tử thì bạn sẽ thấy việc đầu tiên mà nó
làm là tạo nên hoang mang trong bầy thú. Mỗi con chạy một hướng, và con sư tử
sẽ chọn con mồi YẾU nhất, NHỎ nhất, và DỂ nhất để săn. Traders cũng thế. Khi
giá giao động là lúc người ta hoang mang, sợ hãi. Khi người ta hoang mang là
lúc traders "move in for the kill." Đó là tại sao tôi luôn kiếm
volatility để trade.
Tat ca cac noi cho trade options thong
nhat kieu pricing policy nao?
Option pricing models bắt đầu từ Black & Scholes mà ra. Đó chỉ là một
options model LÝ THUYẾT, cũng giống như là lý thuyết chế xe hơi. Trước hết anh
phải có máy, rồi có sườn xe, bánh xe, v..v. Lý thuyết trên giấy tờ thì lúc nào
cũng dể hiểu, nhưng khi đem ra thực hành thì không chính xác lắm. Tùy theo
asset class nào được áp dụng mà Black & Scholes đúng hoặc sai ít nhiều.
Nhưng người ta dựa vào model này để sinh ra nhiều model khác, để áp dụng cho từ
trường hợp khác nhau. Thí dụ, options pricing model của stocks thì không đem áp
dụng cho currency nguyên si được, mà phải cần sửa lại rất nhiều. Lý do là stock
và currency là hai assets khác nhau rất xa. Stocks có dividends; currency thì
không. Interest rates (phân lời) không phải là một lý do cực kỳ quan trọng
trong stock pricing so với dividends. Nhưng ngược lại, interest rates là TẤT CẢ
trong currency market. Một nhúc nhích nhỏ của nó sẽ làm mọi phân tích lệch lạc
tất cả. Thành ra, người ta mới sinh là cái currency options pricing model riêng
để tính cho currency. Trong tất cả các options pricing models, currency là cái
khó nhất. Khó là vì phải price cái INTEREST RATE VOLATILITY vào.
Lam sao xac dinh duoc muc do volatility
de tinh duoc price? vi du trong cong thuc black and scholes pricing model
thi standard deviation (volatility) duoc tinh the nao?
Volatility xuất thân từ cái gọi là PRICING DISTRIBUTION, và pricing
distribution này trên lý thuyết có một cái hình của một cái chuông mà
statisticians gọi là the Bell curve. Dựa vào bell curve, người ta kiếm ra cái
MEAN của giá. Từ Mean anh kiếm ra VARIANCE của giá. Square root cái Variance đó
sẽ thành standard of deviation. Đó là lớp học cơ bản nhất của Volatility. Nếu
bell curve có hình của một "fat tails" thì mực độ volatilty sẽ tăng
so với cái không có. Mỗi stock có một cái bell curve riêng biệt, và unique cho
nó. Bởi vậy tôi có nói rằng volatilty của stocks giống như chỉ tay của chúng
ta. Tại vì mỗi cái mỗi khác. Đem volatility của stock bỏ vào Black &
Scholes sẽ đưa ra cái giá LÝ THUYẾT của options
pricing. Đến mức này, người ta gọi đó là THEORETICAL OPTIONS
VALUES. Trên thị trường, anh có một volatilty khác, gọi là IMPLIED VOLATILITY.
Giá options được trao đổi mua bán thật sự ngoài thị trường DỰA VÀO cái Implied
volatility này, chứ không phải là cái theoretical. So sánh sự khác biệt của hai
cái này, options traders mới định được cái gì rẻ và cái gì mắc. Options có 28
thế đánh căn bản, xuất phát từ 8 thế đánh chính mà ra. Stock đang break out,
nhưng chart lại không có volume nên không chắc lắm. Phải thêm volume và vài
indicators vào thì mới coi được. Trong trường hợp này anh nên xài Bollinger
Band để đo mức break out. Khi break out có rồi thì xài MACD để coi giá và MACD
có đi chung hay không. Giá pop lên mà MACD không chịu đi theo thì có thể đó là
một bear trap.
Thời điểm đảo chiều bull sang bear và dấu
hiệu để nhận biết ?
Thị trường của VN chưa có những chỉ số chính xác để tạo thành những
indicators như thị trường Hoa Kỳ, cho nên không thể áp dụng được. Nhưng nếu xài
cách khác thì anh có thể xài kinh tế và mức độ "cuồng tín" của những
newbies VN đang lao vào chơi stocks. Cái gì cũng thế, không bao giờ lên hoài.
Khi một vật mà hầu như ai cũng đi mua. Cho dù phần lớn không biết mình mua cái
gì, và nó work ra sao, nhưng vẫn mua. Thì đó là lúc bác nên ra ngoài ngồi chờ.
7 năm về trước tại TTCKHK, anh lái taxi cũng là một "professional
investor" anh ta khuyên tôi mua chừng 20 cái stocks trên quảng đường từ
phi trường về sở (20 phút). Khi một anh lái taxi mà "rành" stocks đến
như thế thì đó là lúc mình nên bỏ chạy. Vì market sẽ không còn lên nhiều
KHI NÀO THÌ NÊN THOÁT RA?
Đây không những là một câu hỏi khó, mà là một câu hỏi KHÔNG THỂ trả lời
được. Nếu chúng ta ai cũng trả lời được câu này thì không ai THUA trong trading
cả. Vấn đề ở đây là chọn cho mình một điểm để đi ra. Và nếu bác hên thì có thể
điểm đó rất gần với the top. Ngược lại, nếu bác không hên thì đành chấp nhận
vậy thôi. Trong chúng ta không ai biết KHI NÀO & BAO CAO mà giá cổ phần sẽ
đi lên.
Bác VC học rộng biết nhiều, chắc bác có
nghiên cứu về thị trường CK Trung Quốc. Liệu có gì đó tương đồng giữa
TTCK Trung Quốc và TTCK VN không bác ?? Vì theo e muốn chơi CK ở VN thì
nên ngó xem mấy thị trường của Châu Á, nhất là những nước có đặc điểm giống
VN vận hành như thế nào thì hơn là chạy theo những TT CK đã phát triển lâu đời
như TTCK Anh, Mỹ...
Có thể là có một sự tương đồng nào đó. Nhưng
thị trường nào cũng thế, tất cả điều do con người làm ra. Và con người thì ai
cũng giống nhau trên phương diện tình cảm, cho dù họ có khác màu da hay tiếng
nói. Những điều mà tôi nói với anh ở cái post phía trên không dựa vào sự kiện
thị trường có mặt lâu hay mới đây. Nó dựa vào tình cảm con người mà thôi. Thị
trường phần lớn được chi phối bởi hai lực: FEAR & GREED. Fear là sợ; Greed
là tham. Trong chúng ta ai cũng có hai lực này trì kéo. Khi sợ vì đã thua,
người ta sẽ không dám mua cho dù đó là một cơ hội rất tốt để mua. Khi tham thì
không ai muốn bán cho dù trong thâm tâm của họ, với kinh nghiệm đời chồng chất,
dạy cho họ rằng đây là một cơ hội tốt để chạy, nhưng người ta sẽ không chạy vào
thời điểm đó. Tất cả chỉ vì cái tham. Thành ra, khi nhìn thị trường dưới con
mắt đó thì cho dù anh là Mỹ, Anh, hay TQ gì đi nữa tất cả đều nằm trong cơn lốc
xoáy của chữ THAM mà thôi.
Tôi không biết gì nhiều về các TTCK khác, ngoài
Hoa Kỳ và Anh Quốc. Các quốc gia Á Châu có một thể lập chính trị và hướng phát
triển kinh tế giống nhau, và quan trọng hơn là gần như cùng một nền văn hóa,
thì chắc hẳn sẽ có nhiều điểm giống nhau. Rất có thể anh nói đúng. TTCKVN có
thể sẽ không dừng chân lại ngay trong hiện tại vì các lý do anh nêu ra. Nhưng
nếu dùng thị trường TQ để làm kim chỉ nam cho thị trường VN thì anh cũng thấy
rằng sau cơn lốc đầu tiên, TTCK phải bỏ ra gần 4 năm để "tiêu hóa"
những điểm mà nó đã đi lên trong thời gian qua. TQ đã correct từ 2001 cho đến
nay mới phục hồi. VN sẽ tốn bao lâu?
Bác chuyên tâm nghiên cứu TA nhưng chắc
bác cũng không quên phân tích cơ bản phải không ạ. Theo kinh nghiệm
của bác thì khi thị trường được coi là quá nóng, giá cổ phiếu bị coi là
đắt đỏ (thị trường sắp đảo chiều) thì các chỉ số PTCB của thị trường ở mức
nào??? (P/E, PBV, P/E/G...).
Tôi là một người trader thuần túy. Dân chuyên môn đánh trận. Khả năng duy
nhất mà tôi có được là đi kiếm cái sợ (FEAR) và tham (GREED) của người khác
trong thị trường để làm lợi cho mình. Với tôi không có giá gì là mắc, mà cũng
không có giá gì là rẻ. Tất cả chỉ nằm trong câu hỏi. Nếu tôi mua bây giờ thì
tôi có thể bán được không. Tôi chỉ chú ý vào sự khác biệt của hai giá bán và
mua. Phần còn lại thì không cần biết. Theo những người như tôi thì GIÁ LÀ MỘT
KHÁI NIỆM (perception), chứ không phải là một GIÁ TRỊ (value) của một vật nào
đó. Tôi có thể từ chối không mua một blue chip stock ở một giá rẻ mạt. Nhưng
ngược lại, tôi sẵn sàng mua một cổ phiếu đó ở một giá trên Trời. Miễn sao là
khi tôi mua xong thì tôi có thể bán nó để lấy lời. Những ratio mà anh đưa ra
chỉ có thể áp dụng trong một thị trường mà người ta vẫn còn một chút gì cân
nhắc trong việc đánh giá (valuation). Trong một thị trường điên cuồng như hiện
tại, các thứ đó không nên xài vì nó sẽ không giúp anh được bao nhiêu. TTCKVN
hiện tại chỉ dựa vào hai điều mà tôi đã nói phía trên: FEAR & GREED. Đây là
giai đoạn GREED. Sau này anh sẽ thấy, nó sẽ đi qua giai đoạn FEAR.
Trong TA (Technical Analysis), người ta thường chú trọng nhiều nhất là
trend lines và hướng đi của nó. Vì hướng đi của trend line khá quan trọng, nên
lúc nào người ta cũng muốn biết về nó, về hiện trạng của nó. Từ đó, mới sinh ra
những formation để tiên đoán về hướng đi. Như chúng ta đã biết trend chỉ có ba
hướng: Lên, Xuống, và Đi Ngang. Nhưng biết nó đang ở trong trạng thái nào để chúng
ta đi theo không phải là một chuyện dể. Trading trở nên khó hơn nhiều khi chúng
ta chưa nắm rỏ hướng đi của giá. Technical formations là những dạng đặc thù của trend. Nó
được dựa vào hình
dáng,
chứ không phải dựa vào các chỉ số toán học để tính ra. Vì là dựa vào hình dáng
cho nên cách dịch thuật của nó cũng là một nghệ thuật luôn. Và vì là một nghệ
thuật cho nên rất khó kiếm được sự đồng ý HOÀN TOÀN về hình dáng của nó khi
giữa những technicans. Tuy nhiên, có một số formations mà ai cũng phải nhìn nhận
là giống nhau. Những formations này là căn bản của môn học TA. Tại đây, chúng
ta sẽ chia sẽ với nhau về những formation đó, và cách dịch thuật nó. Hằng ngày
mỗi khi gặp một formation nào mà tôi nhận dạng được sẽ đem lên đây chia sẽ với
các bạn.
Together, we all learn...
Đây là một formation rất thông thường trong một
up trend. Người ta thường gọi nó là A CORRECTION IN AN UP TREND. Correction có
nghĩa là đi lui lại, với một ẩn ý là sau khi đi lui lại một chút thì giá sẽ
tiếp tục đi theo hướng đã và đang đi. Danh từ này được xài cho hai hướng đi của
giá: Lên và Xuống. Thông thường thì sau correction thì giá sẽ đi lên cao hơn
điểm cao trước khi correction. Đó là trong trường hợp up trend. Trong một down
trend thì khác. Sau correction xong thì giá sẽ tiếp tục xuống, và sẽ xuống sâu
hơn điểm thấp nhất trước khi correction xảy ra. Falling wegde thường được gọi
là BULLISH FALLING WEDGE. Bullish là vì đó là một formation tiếp tục của up
trend.
Điểm đặc thù của nó là
cái góc nhọn nghiêng nghiêng chúi xuống. Góc nhọn này càng ngày càng thu hẹp
lại. Khi nó thu hẹp lại thì đó là điểm "nổ" của giá. Cách trade
formation này là đợi nó break out để xác định cho chắc ăn rồi mới nhảy vào THEO
HƯỚNG của break out. Nếu nó break out đi lên thì đó có nghĩa là up trend sẽ
tiếp tục. Ngược lại, nếu nó break down, thì đó là dấu hiệu trend đang giảm dần
cường độ.
Đây là một formation tượng trưng cho cường lực
của một up trend rất mạnh. Địa vị của nó ở nơi nào trên trend, chẵn hạn như là
nếu nó xuất hiện tại điểm khởi đầu của một up trend, thì đó càng tăng độ chính
xác của nó. Thí dụ như chúng ta đang có một down trend đi xuống mạnh. Cuối cái
down trend này chúng ta gặp những candlestick formations khác thông báo cho
biết là down trend đã gần tàn. Thêm một vài ngày sau thì three-white soldier
formation xuất hiện. Ở vị thế này (vị thế của điểm khởi đầu của trend) thì sát
xuất chính xác của nó rất cao. Ngược lại, nếu nó xuất hiện ở gần điểm cao của
trend thì có thể nó không còn một formation đáng tin cậy.
Nếu nó xuất hiện trong stock, nhất là trong các
stocks bị sell off quá nhiều vì một lý do FUNDAMENTAL nào đó, và ở cuối đường
đi xuống, đột nhiên stock lên thật mạnh với formation này thì đó có nghĩa là
cái fundamental background của stock đó đang thay đổi mạnh. Điều nên lưu ý khi
xài nó trong stock là số lượng volume đi cùng. Nếu thấy volume lên mạnh chung
với nó thì đó là một good news trong công ty. Bargain hunters đang nhẩy vào.
Short sellers đang bị squeeze (bóp nghẹt), và họ phải chạy ra bằng mọi giá. Và
khi họ cần phải chạy ra như thế thì họ thường xài MARKET ORDER. Xài market
order càng làm giá lên mạnh. Giá càng lên cao càng làm mấy chú short còn bị kẹt
thêm nôn. Họ càng nôn thì càng phải chạy gấp. Thành thử, nó tạo thành một chu
kỳ bơm giá. Do đó mà three-white soldier formation mới thành hình. Hiện tượng
này xảy ra ở các market lớn như Hoa Kỳ hay ở một số các quốc gia Âu Châu. Riêng
ở VN thì tôi không biết.
Đây là formation thông báo cho chúng ta biết up
trend đã hết. Formation này là 3-bar formation. Có nghĩa là nó phải có 3
candlestick mới thành hình. Như đã có nói vài lần tại đây. Candlestick là một
sản phẩm của người Á Châu. Trong văn hóa Á Châu, chúng ta có thể tạm chia ra
thành hai nhóm. Nhóm thứ nhất là văn hóa của Ấn Độ; nhóm thứ nhì là văn hóa TQ.
Văn hóa TQ, thường được người Mỹ gọi nôm na là "chopstick (đôi đũa)
culture", là một văn hóa có nhiều ảnh hưởng cho các dân tộc như VN, Nhật,
và Đại Hàn. Trong văn hóa này, người ta coi trọng con số ba. Bạn có thể thấy
con số ba này ẩn hiện trong mọi lãnh vực của xã hội. Và candlestick formation
không ra ngoài lệ đó. Thành ra trong candlestick, những formation nào được cấu
tạo bởi 3 candle thường rất chính xác.
Evening Doji Star là
một trong những formation đó. Gọi là Evening là vì nó tượng trưng cho một hoàng
hôn của một cái
trend.
Doji là một reversal formation (reversal = xoay chiều). Và Star là danh xưng để
nhấn mạnh thêm vào hiện tượng hoàng hôn đó. Theo nhận xét của riêng tôi thì
trong stocks bạn ít thấy cái này nhiều so với bên currency. Tại sao thì tôi không
rỏ. Có lẽ vì căn bản của currency là trend, trong khi đó bên stock thi hiện
tượng trending ít hơn. Cho nên không thấy cái này nhiều chăng? Điểm chính của
một formation này là một up trend ĐÃ THÀNH HÌNH. Và khi một up trend đã thành
hình thì người ta rất muốn biết về hiện trạng của nó. Chẳng hạn như nó còn đi
xa nữa hay không? Mà nếu có đi thì bao xa? Ngược lại, người ta cũng sợ nó xoay
chiều. Và formation dùng để tiên đoán sự xoay chiều của một up trend Evening
Doji Star. Một điều đặt biệt giúp cho bạn dể nhận diện ra formation này là nó
thường luôn đi SAU một up trend. Rất ít khi nào mà giá đang trade sideway (đi
ngang) mà bạn thấy nó xuất hiện. Thành ra, việc đầu tiên giúp bạn xác định ra
nó là đi kiếm cái up trend trước đã. Khi có up trend rồi thì việc nhận dạng nó
sẽ khá dể hơn nhiều.
Comments
Post a Comment